Pracodawca może ukarać pracownika finansowo. Ale musi pamiętać, że karę finansową można nałożyć w ściśle określonych sytuacjach I do ściśle określonych wysokości.
Zamknięta lista powodów
Lista przewinień pracownika, za które może on otrzymać karę pieniężną, to lista zarmknięta. Zatem za żadne inne naruszenie obowiązków pracowniczych, poza wymienionymi na liście, pracodawca nie może zastosować tej kary. Znajdują się na niej:
opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia,
stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwym,
spożywanie alkoholu w czasie pracy,
nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych.
Pracownik otrzyma karę finansową…
Ponieważ w zamkniętej liście została wymieniona zarówno nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy, jak i zjawienie się w niej pod wpływem alkoholu, w obu przedstawionych na wstępie sytuacjach pracodawcy mają prawo ukarać pracownika finansowo.
W sytuacji pierwszej mamy do czynienia z nieusprawiedliwioną nieobecnością, bo nie można uznać, że złożenie wniosku o urlop na żądanie dopiero po 3-dniowej nieobecności spełnia wymagania prawa. Żądanie takiego urlopu po -winno być bowiem zgłoszone najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia (art. 1672 zd. 2 k.p.). A Sąd Najwyższy uważa nawet, że przed rozpoczęciem dniówki, o ile sprawa ta nie jest korzystniej uregulowana dla pracowników w przepisach wewnątrz firmowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2006 r., I PK 128/06). W sytuacji drugiej pracownik przychodząc do pracy w stanie nietrzeźwym, ewidentnie dał podstawę do zastosowania wobec niego kary pieniężnej (art. 108 §2k.p.).
…karę bez wynagrodzenia
Za jedno przewinienie pracownik nie powinien być karany dwa razy. Niemożliwe jest zatem nałożenie nagany i kary pieniężnej za stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwym (jak w sytuacji drugiej). Ale nie znaczy to, że pracodawca nakładając karę pieniężną, powinien zapłacić pracownikowi za dni nieświadczenia pracy bez usprawiedliwienia albo niemożność jej wykonywania z winy tego pracownika.
Wynagrodzenie należy się pracownikowi za pracę wykonaną, a za jej nieświadczenie tylko wtedy,
gdy przepisy przewidują, że zachowuj e do niego prawo w rym okresie (art. 80 kp.). Za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy i niewykonywanie pracy z powodu nietrzeźwości żaden przepis prawa nie gwarantuje pensji. A to oznacza, że pracodawca nie musi płacić za dni, w których pracownik dopuścił się tych przewinień. Nie jest to karanie pracownika, lecz postępowanie zgodnie z przepisami. Dlatego pracodawca może oprócz tego nałożyć na pracownika karę pieniężną (sytuacja 1. i 2.).
…karę i zwolnienie z pracy
Pracodawca nie musi poprzestać na nałożeniu kary pieniężnej. Może zdecydować o zwolnieniu pracownika i to z tej samej przyczyny, która stała się podstawą kary.
Wymierzenie pracownikowi kary porządkowej nie wyklucza bowiem możliwości uznania tego samego nagannego zachowania się pracownika za przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę – uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 25 października 1995 r. (I PRN 77/95)- Co więcej, pracodawca może dać pracownikowi dyscyplinarkę, jeśli tylko miało miejsce ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, obniżyć mu pensję lub pociągnąć do odpowiedzialności materialnej (por. wyrok SN z 3 kwietnia 1997 r I PKN 40/97, wyrok SN z 2 września 1982 r., I PR 78/82, uchwała SN z 11 stycznia 1980 r., IPZP 45/79).
Więcej Rzeczpospolita.