Obowiązki informacyjne prowadzących działalność gospodarczą

Pracodawca rozpoczynający działalność, jest obowiązany zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności. Takie same informacje musi przekazać do państwowego inspektora sanitarnego w terminie do 30 dni od momentu zatrudnienia pierwszego pracownika. Zwolnione z tego obowiązku są osoby prowadzące firmy jednoosobowe, dopóki bowiem nie zatrudniają pracowników, nie mają statusu pracodawcy.

Obowiązek informacyjny ciąży również na pracodawcy w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, zmiany technologii lub profilu produkcji, jeżeli może ona powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników. Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie i zawierać następujące dane: nazwę przedsiębiorcy, jego numer NIP, REGON, PKD oraz informację o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności, a także przewidywanej liczbie pracowników. Inspekcje nie pobierają opłat od dokonywanych zgłoszeń. Gdy pracodawca uchyla się od wykonania obowiązków informacyjnych przewidzianych w art 209 § 1 i § 2 k.p., popełnia wykroczenie podlegające karze grzywny w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.

W ramach sprawowanego nadzoru, państwowy inspektor sanitarny jest uprawniony do kontroli zakładów w trakcie budowy oraz ma prawo wstępu do firmy o każdej porze w tym do wszystkich pomieszczeń wchodzących w jej skład. Stwierdzone w toku kontroli nieprawidłowości są wpisywane do dziennika budowy lub do książki sanitarnej, którą powinien posiadać każdy zakład pracy. Jeżeli naruszenie wymagań higienicznych i zdrowotnych powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, państwowy inspektor sanitarny w trybie decyzji o natychmiastowym wykonaniu  nakazuje unieruchomienie zakładu pracy lub jego części.

Pracodawca jest obowiązany zagwarantować odpowiednie warunki BHP. W razie wypadku powinien niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy. Musi też zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom. Obowiązek niezwłocznego zgłoszenia dotyczy też każdego przypadku rozpoznanej choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę. Pracodawca powinien po rozpoznaniu przyczyny powstania choroby zawodowej przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących jej powstanie oraz zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze. Ponadto musi prowadzić rejestr zachorowań na choroby zawodowe jak i podejrzeń o takie choroby.

Kolejny obowiązek pracodawcy wiąże się z zatrudnieniem osób w firmie i polega na konieczności zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń społecznych. Zgłoszenia rejestracyjnego dokonuje na formularzu, którego wzór określony jest w załączniku nr 1 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 24 czerwca 2008 r. Pracodawca w terminie 7 dni od nawiązania stosunku pracy informuje ZUS na jakiej podstawie zatrudnia określone osoby, do jakich ubezpieczeń je zgłasza, oraz jakie składki i w jakiej wysokości będzie za nie opłacał. Brak zgłoszenia wymaganych danych lub zgłoszenie nieprawdziwych danych mających wpływ na wymiar składek skutkuje grzywną w kwocie 5 tys. zł.

Opracowanie: Andrzej Jurczewski

Więcej w Rzeczpospolitej z 16 marca 2009 r.