Jak rozliczyć pożyczkę od zagranicznego udziałowca?

Rzeczpospolita , autor: Jarosław F. Mika , oprac.: GR

maj 4, 2009

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) umowy pożyczki udzielane przez spółki innym spółkom podlegają temu podatkowi według stawki 2%. Jednak jeśli ta czynność cywilnoprawna (pożyczka) została dokonana poza terytorium Polski oraz środki pieniężne znajdują się również poza granicami Polski, wówczas nie podlega ona PCC.

Polska spółka wypłacając wynagrodzenie spółce babce w postaci odsetek od otrzymanej pożyczki, zobowiązana jest do pobrania zryczałtowanego podatku u źródła (działa w charakterze płatnika). Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT podatek ten wynosi 20% przychodów z odsetek. Jednak na podstawie dwustronnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (zawartych między Polską i ponad 180 krajami) jego stawka może być zredukowana do 5 lub 10% (w zależności od umowy), pod warunkiem że podatnik przedstawi certyfikat rezydencji.

Na podstawie art. 9a ustawy o CIT jeśli wartość transakcji z powiązaną spółką przekroczy ustawowy limit obrotów (dla pożyczek jest to równowartość 30 000 euro), podatnik ma obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej w zakresie cen transferowych. Jeśli tego nie zrobi, a dodatkowo warunki transakcji odbiegają od rynkowych, naraża się na sankcję w postaci karnego 50% podatku wymierzonego od różnicy między dochodem zadeklarowanym, a określonym przez organ podatkowy/skarbowy (art. 19a ustawy o CIT). Warunki rynkowe dla umowy pożyczki to przede wszystkim poziom odsetek, który powinien być zbliżony do najniższych odsetek, jakie spółka musiałaby zapłacić podmiotowi niezależnemu za uzyskanie pożyczki na podobny okres i w porównywalnych warunkach. Wynika to z § 15 rozporządzenia ministra finansów z 10 października 1997 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów podatników w drodze oszacowania cen w transakcjach dokonywanych przez tych podatników. Ponadto w razie nie sporządzenia dokumentacji osoby reprezentujące spółkę (zarząd) narażone są na odpowiedzialność karnoskarbową z tytułu niedopełnienia obowiązków związanych z unormowaniami w zakresie cen transferowych (m.in. zagrożone są karą grzywny do 120 stawek dziennych zgodnie z art. 80 § 1 kodeksu karnego skarbowego).

Z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT wynika, że w przypadku udzielenia przez spółkę bezpośrednio powiązaną kapitałowo drugiej spółce pożyczki odsetki od tej pożyczki po przekroczeniu trzykrotności wartości kapitału zakładowego nie będą w tej części kosztem uzyskania przychodu.

Opracowanie: Ewa Suszek

Wiecej w Rzeczpospolitej z 4.05.2009 r.