Limity czasu trwania kontroli u przedsiębiorców wynikają z art. 83 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wiążą one również pracowników urzędu skarbowego prowadzących kontrolę podatkową. Obecnie czas trwania wszystkich kontroli prowadzonych w jednym roku kalendarzowym przez urząd skarbowy u mikro przedsiębiorcy nie może przekroczyć 12 dni roboczych. W przypadku małych przedsiębiorców limit ten wynosi 18 dni roboczych, średnich – 24 dni robocze, a pozostałych – 48 dni roboczych. Wymienione limity obowiązują od 7 marca 2009 r.
Nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy. Zakaz ten został sformułowany w art. 82 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Organ, który przychodzi na kontrolę wtedy, gdy inny organ prowadzi już swoją, musi odstąpić od podjęcia czynności kontrolnych. Od zakazu prowadzenia równocześnie więcej niż jednej kontroli jest jednak wiele wyjątków. Reguła ta nie obowiązuje m.in. w sytuacji, gdy kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu VAT.
Jakie czynności mogą wykonywać kontrolerzy?
1) wejść na grunt, do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego,
2) żądać okazania majątku podlegającego kontroli oraz dokonać jego oględzin,
3) żądać udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz sporządzać z nich np. kopie, notatki, wydruki,
4) zbierać inne niezbędne materiały w zakresie objętym kontrolą,
5) zabezpieczać zebrane dowody,
6) legitymować osoby w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,
7) żądać sporządzenia spisu z natury,
8) przesłuchać świadków, kontrolowanego,
9) zasięgać opinii biegłych,
10) zażądać wydania akt, ksiąg i dokumentów w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że są one nierzetelne, lub gdy podatnik nie zapewnia kontrolującym warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem tej dokumentacji,
11) żądać przedstawienia tłumaczenia na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących przedmiotem kontroli.
Jakie obowiązki ma kontrolowany?
1) umożliwić – nieodpłatnie – filmowanie, fotografowanie, dokonywanie nagrań dźwiękowych oraz utrwalanie stanu faktycznego za pomocą innych nośników informacji, jeżeli film, fotografia, nagranie czy informacja zapisana na innym nośniku może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli,
2) przedstawić, na żądanie kontrolującego, tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących przedmiotem kontroli,
3) udzielać wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli,
4) dostarczać kontrolującym żądane dokumenty,
5) zapewnić kontrolującym warunki do pracy, w tym w miarę możliwości udostępnić samodzielne pomieszczenie i miejsce do przechowywania dokumentów.
Opracowanie: Andrzej Jurczewski
Wiecej w dodatku do Gazety Podatkowej nr 36 (555) z dn. 2009-05-04, strona 2