Urlop wypoczynkowy a urlop zdrowotny i możliwość zwolnienia

Gazeta Prawna (2009-05-19), autor: Krzysztof Grodzicki , oprac.: GR

maj 20, 2009

Pracownikowi przysługuje rehabilitacyjne prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego z dniem 1 stycznia, mimo iż pozostając w stosunku pracy, nie przepracował w tym roku kalendarzowym ani jednego dnia z racji pobierania świadczenia rehabilitacyjnego.

Urlop wypoczynkowy przysługuje tylko osobom świadczącym pracę na podstawie umowy o pracę. Ze względu na cel urlopu, który ma służyć regeneracji sił, powinien on być udzielany corocznie, to jest w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo a najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku.

Jak pisze Gazeta Prawna zbieżność celu urlopu wypoczynkowego z urlopem zdrowotnym powoduje, że pracownik nie może domagać się urlopu wypoczynkowego za rok, w którym przez cały czas jego trwania korzystał z urlopu zdrowotnego. Odmiennie rzecz przedstawia się w przypadku pobierania przez pracownika świadczenia rehabilitacyjnego. Przyjęto, że pracownikowi przysługuje rehabilitacyjne prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego z dniem 1 stycznia, mimo iż pozostając w stosunku pracy, nie przepracował w tym roku kalendarzowym ani jednego dnia z racji pobierania świadczenia rehabilitacyjnego.

Urlop wypoczynkowy jest szczególnym okresem, w którym pracownik jest chroniony przed wypowiedzeniem. Może natomiast zostać zwolniony ze swojej winy bez wypowiedzenia, jeśli zaistnieją ku temu przesłanki. Korzystanie z urlopu nie przeszkadza w rozwiązaniu umowy za porozumieniem, w wypowiedzeniu umowy przez pracownika lub odejściu z pracy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy.

Przepisy przewidują, że urlop powinien być nieprzerwany. Oznacza to, że pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu w całości, a podział na części może nastąpić jedynie na wniosek pracownika. W takim jednak przypadku co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać niemniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych. Nie ma natomiast znaczenia, ile dni roboczych przypada w tym okresie i ile dni urlopu pracownik w związku z tym wykorzysta. Ochronie prawa do korzystania z nieprzerwanego wypoczynku służą przepisy ograniczające możliwość odwołania z urlopu oraz ściśle określające warunki ewentualnego przesunięcia terminu.

W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu (z wyłączeniem zaległego) nie może przekraczać wymiaru wynikającego z art. 1551 k.p. (urlop proporcjonalny). W okresie wypowiedzenia pracownik ma obowiązek udać się na urlop, jeśli pracodawca wyda mu takie polecenie, nie ma przy tym znaczenia sprzeciw pracownika. Może on po prostu nie zostać dopuszczony do pracy, a dział kadr odpowiednio rozliczy przysługujący mu urlop.

Okres urlopu wypoczynkowego nie jest tożsamy z okresem zwolnienia od obowiązku świadczenia pracy. Pracownik zwolniony od obowiązku świadczenia pracy pozostaje bowiem w dyspozycji pracodawcy i nie może swobodnie wykorzystywać tego okresu, tak jak urlopu. W każdej chwili może zostać wezwany do wykonywania pracy. Zatem pracodawca, który wypowiedział umowę o pracę i w okresie do jej rozwiązania nie chce korzystać z pracy pracownika, powinien precyzyjnie określić okres, w którym udziela pracownikowi należnego mu urlopu oraz okres, w którym zwalnia go od obowiązku świadczenia pracy. W przeciwnym razie pracownik, który zgodnie z wolą pracodawcy w całym omawianym okresie przejawiał gotowość do świadczenia pracy, może domagać się ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

Więcej w Poradniku Gazety Prawnej z 19 maja 2009 r.