W Polsce co drugi rencista ma przyznaną rentę na stałe. Jednak większość z nich zyskała do niej prawo na podstawie łagodnych przepisów sprzed 1997 roku.
Reforma orzecznictwa spowodowała, że nie sama choroba, lecz jej skutki są oceniane przy ustalaniu zdolności do pracy. W efekcie obecne kryteria przyznawania rent są o wiele bardziej restrykcyjne. ZUS nie przyznaje też praktycznie rent na stałe. W 2008 roku takie świadczenia otrzymało zaledwie 2,4 tys. osób. Dzięki tym zmianom liczba rencistów obniżyła się z blisko 3 mln osób do 1,3 mln.
Eksperci i ubezpieczeni twierdzą, że brak weryfikacji rent przyznanych przed 1997 rokiem doprowadziło do paradoksalnej sytuacji. Obecnie renty na stałe otrzymuje wiele osób, które cierpią na choroby nieograniczające ich zdolności do pracy. Trudności z uzyskaniem prawa do świadczeń mają natomiast osoby dużo bardziej od nich chore.
Eksperci twierdzą że obecny system orzecznictwa stosowany przez ZUS jest prawidłowy, gdyż zachęca nie tylko do dalszej pracy, ale również przekwalifikowania zawodowego. Według Jeremiego Mordasewicza, członka Rady Nadzorczej ZUS, osoby które uzyskały rentę przed reformą orzecznictwa są zbyt długo poza rynkiem pracy, aby sobie na nim poradziły. Zdaniem ekspertów tym samym niemożliwe jest przeprowadzenie weryfikacji starych rent.
Podobnie uważa Jolanta Fedak, minister pracy i polityki społecznej, która dodatkowo zwraca uwagę na konieczność ochrony praw nabytych osób pobierających świadczenia.
Więcej w Gazecie Prawnej z 20 maja 2009 r.