Osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, np. pracownicy, zleceniobiorcy, osoby prowadzące działalność gospodarczą, mogą po ich ustaniu kontynuować je dobrowolnie. Wtedy sami co miesiąc opłacają za siebie składki.
Grupę uprawnionych, którzy mogą kontynuować opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po ich ustaniu, określa art. 10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Osoba, która chce za siebie opłacać składki, nie może mieć innych tytułów, z których podlegałaby ubezpieczeniom.
Wniosek o kontynuowanie ubezpieczeń należy złożyć w terminie 30 dni od ustania obowiązkowych ubezpieczeń, na druku ZUS ZUA (kod tytułu ubezpieczenia 19 00 xx) w ZUS właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby kontynuującej lub przesłać pocztą.
Natomiast za każdy miesiąc kontynuowania ubezpieczeń należne składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe powinny być wykazane w deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA. Deklaracja ta powinna być złożona w terminie do 10 dnia danego miesiąca za miesiąc poprzedni. W tym samym terminie składki powinny być opłacone.
Gdy osoba, która kontynuuje opłacanie składek, chce z tego zrezygnować, powinna złożyć formularz ZUS ZWUA (z kodem tytułu do ubezpieczeń 19 00 xx) i wyrejestrować się z ubezpieczeń.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w razie kontynuowania ubezpieczeń stanowi zadeklarowana kwota. Nie może być ona jednak niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia, które w 2009 r. wynosi 1276 zł.
Z możliwości kontynuowania ubezpieczeń mogą skorzystać także osoby prowadzące działalność, które ją zawiesiły.
Ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustają od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony (art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej).
Ubezpieczenia te ustają również od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który składki zostały opłacone po terminie; skutek ten nie wystąpi, jeżeli zainteresowany złoży wniosek o zgodę na opłacenie składek po terminie, a ZUS pozytywnie go rozpatrzy, dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.
Po 1 września zgodnie z ustawą z 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy Prawo bankowe (Dz. U nr 71, poz. 609) wniosek będzie można złożyć w wybranym przez siebie terminie.
Więcej w Rzeczpospolita z 22 maja 2009 r.