Na przedsiębiorcach wypłacających wynagrodzenia z umowy o pracę czy umowy-zlecenia ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy. Dotyczy to w szczególności tzw. nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń w naturze, które zrównane są z wynagrodzeniem zasadniczym.
Płatnik, który nie pobierze zaliczki na podatek lub pobierze ją w niższej, niż wynikałoby to z przepisów wysokości, musi liczyć się z odpowiedzialnością przewidzianą w ordynacji podatkowej. Odpowiedzialność karnoskarbową przewiduje z kolei kodeks karny skarbowy.
W świetle art. 30 § 1 op płatnik odpowiada za podatek nie pobrany lub pobrany, a nie wpłacony.
Podatnik nie ponosi odpowiedzialności z tytułu zaniżenia lub nie ujawnienia przez płatnika podstawy opodatkowania czynności, o których mowa w art. 12, 13 oraz 18 ustawy o PIT, do wysokości zaliczki, do której pobrania zobowiązany jest płatnik.
Po zakończeniu roku podatkowego organy podatkowe nie mogą dochodzić uiszczenia kwot zaliczek na podatek w inny sposób, niż tylko jako część składową zobowiązania podatkowego za dany rok, przy czym do uregulowania zobowiązania podatkowego zobowiązany jest już nie płatnik, ale sam podatnik.
Art. 26a op uwalnia podatnika od odpowiedzialności za część zobowiązania podatkowego, odpowiadającą kwocie zaliczek na podatek, do pobrania których zobowiązany był płatnik. O ile bowiem płatnik odpowiada za zaliczkę (w trakcie roku podatkowego), o tyle podatnik może odpowiadać jedynie za zobowiązanie podatkowe (po zakończeniu roku podatkowego).
Płatnik, który z własnych środków uregulował wobec fiskusa należność z tytułu zaliczek na PIT, może dochodzić ich zwrotu od podatnika w trybie regresowym. Nie dotyczy to jednakże zapłaconych przez płatnika kwot odsetek z tytułu zaległości podatkowych, których ciężar spoczywać będzie na płatniku.
Więcej w Rzeczpospolitej z 23 lipca 2009 r.