Członek najbliższej rodziny osoby prowadzącej działalność gospodarczą, zatrudniony na podstawie umowy o pracę musi być zgłoszony do ubezpieczeń jako osoba współpracująca. Podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z wyjątkiem chorobowego i zdrowotnego.
Za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się: małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma, osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nią we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.
Z praktyki wynika, że można mówić o dwóch kategoriach osób, które podlegają ubezpieczeniom społecznym jako osoby współpracujące:
– pierwsza – to osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, które pozostają z osobą prowadzącą działalność (pracodawcą) we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności;
– druga – to osoby, które bez zawierania umowy współpracują przy prowadzeniu tej działalności i pozostają z prowadzącym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Osoba współpracująca podlega obowiązkowo następującym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Składki na te ubezpieczenia muszą być opłacane za okres od dnia rozpoczęcia wykonywania współpracy do dnia jej zakończenia.
Dla osoby współpracującej dobrowolne jest ubezpieczenie chorobowe. Jeżeli osoba współpracująca ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu współpracy, podlega dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Obowiązkowa jest wówczas wyłącznie składka na ubezpieczenie zdrowotne.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne naliczana jest od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, ogłaszanego przez prezesa GUS. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna. Wobec tego nawet gdy współpraca trwała tylko przez część miesiąca, składka na ubezpieczenie zdrowotne nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu i powinna być naliczona i opłacona od pełnej podstawy.
Płatnicy składek będący osobami fizycznymi prowadzącymi pozarolniczą działalność, opłacający składki wyłącznie za siebie lub osoby z nimi współpracujące, zwolnieni są z obowiązku składania dokumentów rozliczeniowych za kolejny miesiąc, jeżeli nie nastąpi żadna zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego. Zwolnienie z obowiązku składania dokumentów rozliczeniowych za kolejny miesiąc obowiązuje także wówczas, gdy zmiana w stosunku do miesiąca poprzedniego jest spowodowana zmianą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Więcej w Gazecie Prawnej z 30 lipca 2009 r.