Pracownikowi, który spełnia warunki do nabycia prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, i którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na takie świadczenie, przysługuje odprawa pieniężna (art 92 § 1 kp.). Warunek, który podwładny musi spełnić, aby ją otrzymać, to ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. Sam tryb rozwiązania stosunku pracy nie ma zatem znaczenia.
Odprawa przysługuje również bez względu na:
– rodzaj umowy o pracę (umowa na czas określony czy nieokreślony),
– zakres niezdolności do pracy (częściowa czy całkowita niezdolność do pracy),
– przyczynę niezdolności do pracy (niezdolność do pracy z ogólnego stanu zdrowia, w związku z chorobą zawodową lub wypadkiem przy pracy), rodzaj emerytury (powszechna czy wcześniejsza). Odprawa powinna być wypłacona w wysokości miesięcznego wynagrodzenia liczonego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.
Prawo do odprawy pracownik nabywa dopiero w chwili ustania stosunku pracy. Zatem kontynuacja zatrudnienia po przyznaniu świadczenia z ZUS i jego pobieranie nie oznacza przejścia na emeryturę (rentę) i nie uprawnia do wypłaty odprawy.
Na prawo do odprawy nie ma wpływu to, czy ZUS wyda decyzję o przyznaniu świadczenia (emerytury lub renty) przed czy po rozwiązaniu z pracownikiem stosunku pracy. Jeśli pracownik wypowie umowę, a następnie ZUS przyzna mu rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą, która rozpoczęła się przed upływem okresu wypowiedzenia i trwała nieprzerwanie do chwili wyczerpania okresu zasiłkowego, nabywa prawo do odprawy (wyrok SN z 4 czerwca 1991 r., I PZP 17/91).
Powinien ją też otrzymać pracownik, którego umowa rozwiązała się z upływem czasu, na który była zawarta, a który bezpośrednio po rozwiązaniu umowy przeszedł na rentę. Warunkiem jednak jest to, aby renta była przyznana w związku z chorobą (po wyczerpaniu okresu zasiłkowego) powstałą jeszcze w trakcie zatrudnienia (wyrok SN z 7 stycznia 2000 r. III ZP 18/99).
Odprawa emerytalno-rentowa przysługuje raz w życiu (art. 92 § 2 k.p.).
Odprawa jest wypłacana zarówno przy zwolnieniach grupowych, jak i przy tzw. zwolnieniach indywidualnych, na podstawie art. 10 ust 1 ustawy o zwolnieniach grupowych.
Więcej w Rzeczpospolitej z 5 sierpnia 2009 r.