Podatek z niezapłaconej faktury odzyskasz, korzystając z ulgi na złe długi

Rzeczpospolita (2009-09-21), autor: Tomasz Król , oprac.: GR

wrz 22, 2009

Przedsiębiorcy mogą skorygować podatek należny od dostawy towarów lub świadczenia usług, jeśli uprawdopodobnią nieściągalność należności.

Ustawa o VAT wprost definiuje, kiedy wierzytelność jest prawdopodobnie nieściągalna i można skorzystać z ulgi na złe długi. Decyduje o tym niezapłacenie należności z faktury w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Przy czym ustawa o VAT nie stawia żadnych wymogów co do sposobu udowodnienia braku zapłaty. Takim dowodem może być np. wezwanie do zapłaty zignorowane przez dłużnika, wyciąg bankowy za ten okres, potwierdzający brak płatności.

Korekta podatku nie musi dotyczyć całego VAT z faktury. Można skorygować jedynie kwotę podatku przypadającą na część kwoty nieściągalnej wierzytelności. Przydaje się to, gdy np. trwa spór między wierzycielem a dłużnikiem o ostateczną wartość wykonanej usługi. Zastosować ulgę na złe długi można po spełnieniu następujących warunków:

1) dostawa towaru lub świadczenie usług nastąpiły na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,

2) wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny,

3) wierzyciel i dłużnik na dzień korekty są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni,

4) wierzytelności nie zostały zbyte,

5) od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły dwa lata, przy czym okres ten liczy się od końca roku, w którym została wystawiona faktura, a nie od np. daty jej wystawienia lub daty płatności.

Aby skorzystać z ulgi, niezbędne jest zawiadomienie dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego. Jeżeli dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie, nabywamy prawo do korekty. Ustawodawca wymaga, aby dłużnik otrzymał to zawiadomienie. Odmowa przez dłużnika przyjęcia listu poleconego z zawiadomieniem nie odbiera prawa do ulgi. W praktyce wydłuża jedynie całą procedurę skorzystania z niej, gdy np. list polecony z zawiadomieniem jest ponownie awizowany i przechowywany przez pocztę.

Korekta podatku należnego jest możliwa w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym upłynął termin 14 dni, jaki dłużnik miał na zapłatę należności z faktury. W okresie tym trzeba jednak otrzymać też potwierdzenie odbioru przez dłużnika zawiadomienia, że mamy zamiar skorzystać z ulgi. Odmowa dłużnika odbioru zawiadomienia o zamiarze skorzystania z ulgi, może spowodować przesunięcie jej rozliczenia na następny okres.

Wraz z deklaracją podatkową, w której następuje korekta podatku należnego, trzeba złożyć zawiadomienie o korekcie adresowane do właściwego dla siebie urzędu skarbowego, wraz z podaniem kwot korekty. Niestety nie ma wzoru takiego zawiadomienia. W ustawie o VAT nie ma też wprost zapisanego wymogu, aby było to zawiadomienie pisemne. W praktyce podatnicy dołączają do deklaracji zawiadomienie sporządzone właśnie w tej formie. W ciągu siedmiu dni od dnia korekty należnego VAT trzeba też o tym zawiadomić dłużnika. Wynika to z tego, że skorzystanie przez wierzyciela z ulgi na złe długi wymaga korekt w podatku VAT po stronie dłużnika. Musi więc on wiedzieć, czy wierzyciel ostatecznie skorzystał z ulgi na złe długi. Kopia tego zawiadomienia powinna być przesłana do właściwego dla podatnika (wierzyciela) urzędu skarbowego.

Z ulgi na złe długi nie można skorzystać, jeżeli faktury VAT nie zapłacił dłużnik mający związki z wierzycielem. Mogą to być np. związki rodzinne lub kapitałowe. Próg, od którego traktujemy wierzyciela i dłużnika jako podmioty powiązane kapitałowo, wynosi co najmniej 5 proc. wszystkich praw głosu kontrolowanych nie tylko bezpośrednio, ale i pośrednio.

Więcej w Rzeczpospolitej z 21 września 2009 r.