Zapłacone, a następnie umorzone składki stanowią dla pracownika przysporzenie majątkowe mające swoje źródło w umowie o pracę. Jest to jego przychód ze stosunku pracy.
Wszystko, co pracownik otrzymuje od swojego pracodawcy – jeśli nie stanowi wymienionego w art. 21 ust. 1 ustawy o PIT dochodu zwolnionego od podatku lub dochodu, od którego został zaniechany pobór podatku w drodze rozporządzenia ministra finansów – podlega opodatkowaniu ze źródła przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT.
Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy o PIT podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29 – 30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 4, 4a – 4e, ust. 6 lub art. 240 ust. 1 i 2 albo art. 25, po odliczeniu kwot składek określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych potrąconych w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika, z tym że w przypadku podatnika osiągającego przychody określone w art. 12 ust. 6, tylko w części obliczonej, w sposób określony w art. 33 ust. 4, od przychodu podlegającego opodatkowaniu – odliczenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) wolny od podatku na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c, oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dlatego też zapłacone przez pracodawcę za podatnika (pracownika) składki, o których mowa w art 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy o PIT, a następnie umorzone przez płatnika – w świetle art. 11 ust 1 ustawy o PIT stanowią przychód pracownika, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT.
Datą powstania przychodu będzie data wpłaty składek przez pracodawcę jako płatnika na konto ZUS. Pracodawca jako płatnik musi wystawić i wykazać te przychody w informacji o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek w PIT-11.
Ponadto, jeżeli pracownicy dokonają zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, wówczas zastosowanie ma przepis art. 26 ust. 1 pkt 5 lub art. 41b ustawy o PIT. Zgodnie bowiem z art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29 –30C oraz art. 3Oe, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1,2,4,4a–4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2 albo art. 25, po odliczeniu kwot dokonanych w roku podatkowym zwrotów nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika.
Natomiast z treści art. 41b ustawy o PIT wynika, że jeżeli podatnik dokonał zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, przy ustalaniu wysokości podatku (zaliczek) płatnicy, o których mowa w art. 31,33,35 i 41, odejmują od dochodu kwotę dokonanych zwrotów, łącznie z pobranym podatkiem (zaliczką).
Więcej w Rzeczpospolitej z 22 września 2009 r.