– u podatnika korzystającego ze zwolnienia podmiotowego przewidzianego dla drobnych przedsiębiorców (których sprzedaż nie przekroczyła limitu 50 tys. zł);

– przy zakupach towarów i usług służących sprzedaży zwolnionej przedmiotowo od VAT;

– w części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy VAT.

Dodatkowo muszą być spełnione warunki określone w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT i art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, tzn. musimy umieć wykazać, że wydatek w postaci VAT został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Nie mając prawa do odliczenia, możemy zaliczyć VAT naliczony bezpośrednio do kosztów. Chyba że podatek ten wiąże się z zakupem towaru zaliczonego następnie do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. Wówczas bowiem nie odliczony VAT zwiększa wartość początkową składnika majątku trwałego i staje się kosztem dopiero w formie odpisu amortyzacyjnego. Jeżeli środek trwały czy wartość niematerialna i prawna podlegają amortyzacji podatkowej i odpisy nie są wyłączone z kosztów podatkowych.

Mamy też prawo do rozliczenia w kosztach (albo uwzględnienia w wartości początkowej środka trwałego) podatku naliczonego w sytuacji, gdy najpierw go odliczyliśmy, a po czasie brak prawa do odliczenia stwierdziła kontrola podatkowa.

Jeśli jednak dobrowolnie zrezygnujemy z przysługującego nam uprawnienia i nie odliczymy VAT naliczonego przy zakupach, nie możemy obciążyć nim kosztów podatkowych. Zgodnie z ustawą o VAT przysługiwało nam bowiem prawo do odliczenia VAT, a warunkiem zaliczenia podatku naliczonego do kosztów jest to, by prawo takie nie przysługiwało. Do kosztów podatkowych zaliczymy też tę część podatku naliczonego, którą pierwotnie odliczyliśmy, a następnie skorygowaliśmy to odliczenie na zasadach przewidzianych w ustawie o VAT.

Więcej w Rzeczpospolitej z 2 listopada 2009 r.