Trybunał Konstytucyjny uznał w wyroku z 6 marca 2007 r. (sygn. akt P 45/06) opublikowanym 16 marca 2007 r. (Dz.U. nr 47, poz. 318), że zróżnicowanie sytuacji prawnej osób objętych ubezpieczeniem chorobowym ze względu na dobrowolność tego ubezpieczenia narusza konstytucję. Trybunał przyjął bowiem, że art. 32 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w części, w jakiej zawiera słowo obowiązkowo", jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 konstytucji.
Jak wyjaśnia ZUS, wyrok Trybunału Konstytucyjnego stosuje się zgodnie z jego literalnym brzmieniem, co oznacza, że osoby objęte dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym nabywają prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat oraz innym ^chorym
członkiem rodziny. Nie mają natomiast prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w wymienionych w infografice przypadkach.
Zasiłek z datą wsteczną
Ubezpieczeni, którym przed dniem ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego odmówiono prawa do zasiłku opiekuńczego, mają prawo dochodzenia jego wypłaty.
Na podstawie art. 83a ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.) w sprawach zakończonych decyzją ostateczną, od której nie zostało wniesione odwołanie do sądu, ma zastosowanie przepis art. 145a kodeksu postępowania administracyjnego. ZUS wyjaśnił, że na podstawie tego przepisu osobom, które wystąpią z wnioskami o wypłatę zasiłku opiekuńczego w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. do 16 kwietnia 2007 r., prawo do tego zasiłku będzie ustalone ponownie.
W sprawach, które zostały zakończone prawomocnym orzeczeniem sądu, ma natomiast zastosowanie art. 401x oraz art. 407 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z tymi przepisami, prawo do zasiłku opiekuńczego należy ustalić ponownie, jeżeli z wnioskiem w tej sprawie ubezpieczony wystąpi się o zasiłek opiekuńczy w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. do 16 czerwca 2007 r. W wymienionych przypadkach prawo do zasiłku opiekuńczego będzie ustalone ponownie za okres od dnia 1 września 1999 r., tj. od daty obowiązywania ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, gdyż ustawa od początku jej obowiązywania nie przewidywała prawa do zasiłku opiekuńczego dla osób podlegąjących dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W razie zgłoszenia przez ubezpieczonego wniosku po upływie wymienionych wyżej terminów, prawo do zasiłku opiekuńczego za okres przed dniem ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie może Zostać ustalone ponownie.
wania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki za okres przed 16 marca 2007 r., prawo do zasiłku opiekuńczego będzie ustalone z uwzględnieniem art. 67 ust. 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. Oznacza to, że data ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego będzie traktowana jako dzień, w którym ustała przeszkoda uniemożliwiająca zgłoszenie roszczenia o zasiłek opiekuńczy. W takim przypadku wypłata zasiłku opiekuńczego nastąpi za okres przed dniem ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego, jeżeli wniosek w tej sprawie zostanie zgłoszony przed upływem sześciu miesięcy od daty ogłoszenia wyroku, tj. do 17 września 2007 r.
Podkreślić trzeba, że wypłata zasiłku opiekuńczego w wymienionych wyżej sytuacjach nastąpi bez odsetek, gdyż opóźnienie w przyznaniu i wypłaceniu zasiłku opiekuńczego jest następstwem okoliczności, za które ZUS nie ponosi odpowiedzialności.
Ważne! Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do dwóch lat.
Więcej Gazeta Prawna.