Obowiązek podatkowy przy ustanowieniu hipoteki ciąży wyłącznie na osobie składającej oświadczenie woli o jej ustanowieniu – pisze doradca podatkowy.
Gdzie wpłacać podatek od czynności cywilnoprawnych za ustanowienie hipoteki.
Do końca minionego roku było co najmniej dwóch (dwie strony transakcji) podatników podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: jako pcc lub podatek), od początku bieżącego roku tylko jeden.
Oznacza to, gdy chodzi o ustanowienie hipoteki, że pcc obciąża wyłącznie osobę, która chce ją ustanowić; oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki składa dłużnik hipoteczny, czyli kredytobiorca lub osoba trzecia, na której nieruchomości ustanawiana jest hipoteka. Wierzyciele hipoteczni, którymi z reguły są banki, nie są już z tego tytułu solidarnie odpowiedzialnymi podatnikami. Kredyt mieszkaniowy zabezpieczany jest przez banki w zasadzie na kredytowanej nieruchomości lub na innej wskazanej przez kredytobiorcę stanowiącej jego własność lub osoby trzecie .Jeżeli więc hipoteka zostanie ustanowiona na nieruchomości np. rodzica kredytobiorcy, wtedy ta osoba jest dłużnikiem hipotecznym i podatnikiem pcc. Trzeba o tym pamiętać, gdyż za niezapłacenie pcc grożą takie sankcje, jak odsetki od zaległości i ewentualnie odpowiedzialność karna skarbowa.
Tak było do niedawna
Do końca 2006 r. banki bardzo często wyręczały kredytobiorców (ewentualnie osoby trzecie) z obowiązku składania deklaracji pcc, a niekiedy również z zapłaty podatku, obciążając dłużnika hipotecznego jedynie kosztem tego podatku. Niektóre banki same wypełniały deklarację, ale obowiązek złożenia jej do właściwego urzędu skarbowego i zapłaty podatku przerzucały na drugą stronę czynności. Było to możliwe, ponieważ według ówczesnych przepisów podatnikami były obie strony transakcji. Właściwy zaś w sprawie pcc był urząd skarbowy ze względu na miejsca zamieszkania lub siedziby jednej ze stron. W praktyce więc strony danej czynności mogły dowolnie wybrać, w którym urzędzie będzie składana deklaracja i opłacany podatek.
Banki, wyręczając swoich klientów ze wszystkich lub niektórych czynności dokumentacyjnych, czyniły to we własnym interesie, bowiem obowiązek podatkowy obu strony powodował ich solidarną odpowiedzialność. Istniało zatem ryzyko poniesienia przez bank odpowiedzialności podatkowej i karnej skarbowej w razie niewłaściwego wykonania tych obowiązków przez dłużnika hipotecznego.
Komplikacje po zmianach
Od 1 stycznia 2007 r. obowiązek podatkowy przy ustanowieniu hipoteki ciąży wyłącznie na osobie składającej oświadczenie woli o jej ustanowieniu. Banki nie mają już interesu ani obowiązku wyręczania klientów. Cały ciężar spadł na osoby zaciągające kredyty lub ich bliskich, którzy zgodzili się zabezpieczyć kredyt na swojej nieruchomości. Ponadto w tych sprawach organem podatkowym jest wyłącznie urząd skarbowy właściwy według miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika pcc, czyli osoby składającej oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki.
Wskazane zmiany mogą prowadzić do pewnych komplikacji. Powstaje na przykład pytanie, w jaki sposób powinien być zapłacony pcc od ustanowienia hipoteki, gdy kredytobiorca ma już udzielony przed końcem 2006 r. kredyt którego kwotę zamierza teraz podwyższyć Czy należy złożyć nową deklarację pcc według dzisiejszych reguł (a więc do urzędu właściwego dla jedynego podatnika z tytułu tej czynności), czy też korektę deklaracji pierwotnej (a więc do jednego z urzędów właściwych do końca 2006 r.)
Podwyższenie kredytu
Niektóre urzędy skarbowe odmawiają przyjęcia deklaracji pcc z tytułu ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie kwoty podwyższenia kredytu. Ich zdaniem ma to być korekta pierwotnej deklaracji i należy ją złożyć do tego samego urzędu, który został wybrany przez strony przy zabezpieczaniu kredytu głównego.
Więcej Rzeczpospolita.