Jakie są skutki błędnego rozpoznania jako miejsca świadczenia usługi terytorium Polski i wystawienia faktury wewnętrznej z niepotrzebnie naliczonym podatkiem.
Jak czytamy w Rzeczpospolitej, w sprawie rozpatrzonej przez NSA w wyroku z 15 października 2009 r. podatnik wystawił faktury wewnętrzne z wykazanym podatkiem należnym z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (WNT). Organy podatkowe dowiodły, że transakcje w rzeczywistości nie odbyły się. Zakwestionowały zatem odliczenie VAT od fikcyjnego WNT jako naliczonego. Jednocześnie orzekły o obowiązku zapłaty podatku wykazanego w fakturach wewnętrznych – na mocy art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.
WSA w Białymstoku uznał, że rozwiązanie zawarte w art. 108 ust. 1 koresponduje z art. 203 dyrektywy 2006/112/WE. Zgodnie z nim do zapłaty podatku VAT zobowiązana jest każda osoba, która wykazuje VAT na fakturze. Sądy w obu instancjach orzekły, że nie ma podstaw do przyjęcia, że przepis ten nie dotyczy faktur wewnętrznych, a NSA zwrócił uwagę, że art. 108 ust. 1 obejmuje swoim zakresem również wystawianie pustych faktur, niezwiązanych z żadną transakcją.
Kiedy polski przedsiębiorca może nienależnie wyliczyć VAT w fakturze wewnętrznej? Przykładowo, gdy obie strony transakcji błędnie uznają, że miejscem dostawy towarów jest Polska i wobec tego dostawca wystawi fakturę bez podatku od wartości dodanej a polski przedsiębiorca uzna, że to on jako nabywca dóbr ma rozliczyć ten podatek. Lub gdy polski podatnik mylnie rozpozna nabycie w systemie marży jako WNT.
Art. 108 ustawy o VAT to jedyny tytuł prawny do wymagania zapłaty kwoty podatku wykazanego na niepotrzebnie wystawionej fakturze wewnętrznej, dokumentującej czynność niepodlegającą VAT w Polsce. Ale tylko przy założeniu, że faktura wewnętrzna jest fakturą w rozumieniu dyrektywy, a to nie jest takie oczywiste. Według art. 218 dyrektywy państwa członkowskie uznają za faktury wyłącznie dokumenty, które spełniają warunki określone w dyrektywie. Nabywca lub usługobiorca może natomiast wystawić dokument będący w rozumieniu dyrektywy fakturą wyłącznie w ramach specjalnej procedury przewidzianej w art. 224, obejmującej min. zatwierdzanie poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego dostawy lub świadczącego usługi.
Zatem jeśli takiej procedury strony transakcji nie wprowadziły, to dla danej transakcji dostawy towarów/świadczenia usług przez podatnika podatku od wartości dodanej na rzecz polskiego podatnika fakturą, w rozumieniu dyrektywy, jest faktura wystawiona przez unijnego kontrahenta. I to jego obciążają skutki błędnego niewyliczenia bądź niepotrzebnego wykazania VAT na tej fakturze z tytułu jej wystawienia.
Reasumując, dokument, nazwany przez polską ustawę fakturą wewnętrzną, służący technicznie, dodatkowo, usługobiorcy bądź nabywcy do obliczenia podatku należnego od WNT, nie jest fakturą w rozumieniu dyrektywy. Tym samym art. 108 polskiej ustawy o VAT, rozumiany jako wdrożenie zasady wyrażonej w art. 203 dyrektywy, nie może odnosić się do faktur wewnętrznych.
Więcej w Rzeczpospolitej z 8 kwietnia 2010 r.