Prowadzę działalność gospodarczą. Na początku marca miałem wypadek przy pracy, wystąpiłem więc o wypłatę jednorazowego odszkodowania z tego tytułu. ZUS w decyzji z 15 kwietnia 2022 r. odmówił mi jednak jego wypłaty, gdyż na dzień wypadku miałem kilkumiesięczne zaległości w składkach. Uregulowałem je jednak, zanim złożyłem wniosek o świadczenie. Niestety, okazało się, że popełniłem błąd i w efekcie nadal miałem 3 zł zaległości. Czy ZUS mógł odmówić mi odszkodowania przy tak małym zadłużeniu? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – aby odpowiedzieć na to pytanie, należy sięgnąć do przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym w tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: ustawa wypadkowa). W art. 6 ust. 1 ustawy ustawodawca zawarł zamknięty katalog świadczeń z tytułu wypadku przy pracy lub chorób zawodowych. Zaliczają się do niego m.in.: zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne czy wreszcie jednorazowe odszkodowanie za wypadek przy pracy dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Przy czym za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy, natomiast za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający sześć miesięcy mogące ulec poprawie.
W kontekście podanego zapytania na szczególną zaś uwagę zasługuje art. 11 ust. 2 ustawy wypadkowej. Zgodnie z nim osobom:
1) prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym,
2) duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia
oraz członkom ich rodzin świadczenia, o których mowa w ust. 1, nie przysługują w razie wystąpienia w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę do czasu spłaty całości zadłużenia.
Aktualnie jest to więc kwota 30,10 zł (do 31 grudnia 2021 r. – 6,60 zł). Z opisu stanu faktycznego wynika jednak, że w chwili wypadku zadłużenie wynosiło kilka tysięcy złotych, a więc znacznie powyżej progu. Zadłużenie zostało zmniejszone poniżej 30,10 zł dopiero po wypadku. Nie ma to jednak znaczenia, co podkreśla orzecznictwo, np. Sąd Rejonowy Gdańsk-Południe w Gdańsku w wyroku z 20 lutego 2018 r., sygn. akt VI U 1053/17. Sąd wskazał, że jedną z przesłanek dyskwalifikujących ubezpieczonego przy ubieganiu się o świadczenia przewidziane w art. 6 ust. 1 ustawy wypadkowej jest występowanie w dniu wypadku zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł. Podkreślił, że ustalając prawo ubezpieczonego do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, organ rentowy jest zobowiązany uwzględniać stan na dzień wypadku, nie zaś stan na dzień złożenia wniosku lub jakikolwiek inny dzień.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 5 maja 2022 r., autor: Marcin Nagórek, oprac.: GR