Jak odpowiada „GP” – budynek, który został postawiony w stan likwidacji, nie spełnia kryteriów określonych dla aktywów. Powinien zostać wyłączony z ewidencji bilansowej. Dokonuje się tego pod datą podjęcia przez kierownika jednostki decyzji o jego likwidacji. Podstawą dokonania zapisów księgowych w takim przypadku jest najczęściej dowód „LT – Likwidacja środka trwałego”.

Jeżeli likwidacji ulega środek trwały w pełni zamortyzowany, to jego wyksięgowanie z ewidencji bilansowej odbywa się zapisem:

– Wn konto 07-1 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”,

– Ma konto 01 „Środki trwałe”.

Z pytania wynika jednak, że budynek w dniu podjęcia decyzji o jego wycofaniu z eksploatacji i przeznaczeniu do likwidacji nie był w pełni umorzony. Z uwagi na to, że likwidacja jest jedną z form rozchodu środka trwałego, to w takim przypadku jego nieumorzoną wartość początkową należy zaliczyć do pozostałych kosztów operacyjnych na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b) ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.). Ewidencja tego zdarzenia może odbywać się zapisami:

a) wartość początkowa
– Ma konto 01 „Środki trwałe”,

b) dotychczasowe umorzenie
– Wn konto 07-1 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”,

c) nieumorzona wartość początkowa
– Wn konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne”.

Środki trwałe postawione w stan likwidacji do momentu zakończenia likwidacji wprowadza się do ewidencji pozabilansowej, zapisem jednostronnym:

– Wn konto 09-1 „Środki trwałe w likwidacji”.

Na okoliczność dokonania fizycznej likwidacji środka trwałego sporządza się protokół i na jego podstawie wyksięgowuje się środek trwały z ewidencji pozabilansowej zapisem jednostronnym:

– Ma konto 09 „Środki trwałe w likwidacji”.

Koszty związane z fizyczną likwidacją środka trwałego zazwyczaj odnosi się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych i ujmuje na koncie 76-1. Inaczej będzie jednak wyglądała ewidencja kosztów rozbiórki i uporządkowania terenu w sytuacji opisanej w pytaniu, tj. gdy bezpośrednią przyczyną likwidacji budynku magazynowego było zwiększenie użyteczności istniejącego placu. Końcowym efektem decyzji podjętej przez kierownika jednostki będzie ulepszenie tego środka trwałego.

Jak bowiem stanowi art. 31 ust. 1 ustawy o rachunkowości, wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia, polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa wartość użytkową posiadaną przy przyjęciu do używania.

Zatem koszty wykonanych prac polegających na wyburzeniu budynku, uporządkowaniu terenu oraz wykonaniu nawierzchni w miejscu, w którym znajdował się budynek, powinny zostać ujęte na koncie 08 „Środki trwałe w budowie”. Po zakończeniu robót wszystkie koszty znajdujące się na tym koncie zostaną odniesione na zwiększenie wartości początkowej ulepszanego środka trwałego.

Przyjmując, że wykonawcą wszystkich prac będzie zewnętrzna jednostka, ewidencja operacji związanych z ulepszeniem środka trwałego będzie mogła przebiegać zapisami:

1. Faktura dokumentująca wykonanie zleconych robót:

a) wartość brutto
– Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”,
– Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”,

b) VAT podlegający odliczeniu
– Wn konto 22-2 „VAT naliczony i jego rozliczenie”,
– Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”,

c) wartość netto
– Wn konto 08 „Środki trwałe w budowie”,
– Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”.

2. OT – zwiększenie wartości początkowej istniejącego środka trwałego o koszty jego ulepszenia:

– Wn konto 01 „Środki trwałe”,
– Ma konto 08 „Środki trwałe w budowie”.

Więcej w Gazecie Podatkowej z 8 stycznia 2015 r.