Prowadzę działalność gospodarczą. Bank zajął mi rachunek i przekazał ZUS na poczet zaległych składek prawie 2 tys. zł. Jednak uważam, że bezprawnie, bo to pieniądze z minimalnej pensji (pracuję dodatkowo na etacie), a nie z działalności. ZUS odmówił mi zwrotu tych środków. Czy ma rację? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – ograniczenie możliwości prowadzenia egzekucji z wynagrodzenia za pracę wynika z art. 9 ust. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Podlega ono egzekucji w zakresie określonym w przepisach kodeksu pracy. Jak wynika z art. 87 1 par. 1 pkt 1 k.p., wolna od potrąceń jest równowartość minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Dotyczy to potrącania sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne.
Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 25 kwietnia 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 698/14, nie można bowiem uznać, że świadczenia, o których mowa w art. 10 par. 4 ustawy egzekucyjnej, tracą swój charakter lub podlegają egzekucji z uwagi na miejsce ich gromadzenia lub przekazywania albo odbioru przez osobę do nich uprawnioną. Dalej podkreślono również, że przepis wyłączający egzekucję z tych świadczeń jest przepisem powszechnie obowiązującym, a wiążącym wszystkich stosujących lub mogących stosować tę normę prawną, a więc nie tylko organy władzy lub administracji, w tym organy egzekucyjne, lecz także dłużnika zajętej wierzytelności. Dotyczy to także banku realizującego na wezwanie organu egzekucyjnego zajęcie wierzytelności lub innego prawa majątkowego zobowiązanego.
Trzeba także ocenić zasadność wniosku przedsiębiorcy skierowanego do ZUS o zwrot nienależnie opłaconych składek (przekazanych ZUS przez bank). Należy przywołać art. 24 ust 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wynika z niego, że nienależnie opłacone składki podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w razie ich braku – na poczet przyszłych składek, chyba że płatnik składek złoży wniosek o ich zwrot. Jeśli zaś chodzi o użyte określenie „nienależnie opłacone składki”, Sąd Okręgowy w Kaliszu w wyroku z 26 października 2015 r., sygn. akt V U 564/15, podkreślił, że to pojęcie odnosi się także do tych przypadków, gdy regulowanie należności odbywa się z przekroczeniem reguł wyznaczonych przepisami postępowania egzekucyjnego. Pobranie zatem składki wbrew zasadom tego postępowania nosić będzie również znamiona składki nienależnie opłaconej. Sąd wskazał też, że pobranie przez organ egzekucyjny środków pieniężnych podlegających zwolnieniu spod egzekucji i zaliczenie ich na poczet zaległych składek oznaczać będzie przypadek nienależnie przeprowadzonej operacji.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 11 października 2018 r.