Opracowanie ZUS z 12 stycznia 2011 r.
Od 1 stycznia 2011 r. pracownik ojciec wychowujący dziecko przysposobione ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia, nie dłużej niż do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 10 roku życia.
Z uprawnień do urlopu ojcowskiego nie może skorzystać pracownik – ojciec wychowujący dziecko przysposobione, który skorzystał z urlopu ojcowskiego w związku z przysposobieniem dziecka przed dniem 1 stycznia 2011 r.
Od 1 stycznia 2012 r. urlop ojcowski będzie dłuższy i będzie przysługiwał w wymiarze 2 tygodni.
Ojcowie, którzy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego mają prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zatem ubezpieczonemu, który przysposobił dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, dziecko w wieku do 10 roku życia, przysługuje od 1 stycznia 2011 r. zasiłek macierzyński przez okres 1 tygodnia, a od 1stycznia 2012 r. przez okres 2 tygodni, nie dłużej niż do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 albo odpowiednio 10 roku życia.
Prawo do zasiłku macierzyńskiego mają zarówno pracownicy korzystający z urlopu ojcowskiego oraz inni ubezpieczeni niebędący pracownikami, do których nie stosuje się przepisów Kodeksu pracy.
Przykład 1:
Pracownik wystąpił o udzielenie od 25 do 31 stycznia 2011 r. urlopu ojcowskiego w związku z przysposobieniem dziecka urodzonego w dniu 5 stycznia 2006 r. Postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka uprawomocniło się w dniu 4 stycznia 2011 r. Pracodawca udzielił pracownikowi urlopu ojcowskiego na okres od 25 do 31 stycznia 2011 r. Za okres urlopu ojcowskiego pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński.
Przykład 2:
Ubezpieczony prowadzący działalności pozarolniczą wystąpił o zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego od 11 do 17 marca 2011 r., w związku z przysposobieniem dziecka urodzonego w dniu 14 marca 2004 r. Postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka uprawomocniło się w dniu 16 stycznia 2011 r. Wobec dziecka nie podjęto decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego. Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, tj. od 11 do 13 marca 2011 r.
Ubezpieczony, który przysposobił dziecko przed 1 stycznia 2011 r. i przed tą datą nie korzystał z zasiłku macierzyńskiego z tytułu przysposobienia, za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego jest uprawniony do zasiłku macierzyńskiego po 1 stycznia 2011 r.
Przykład 3:
Pracownik przysposobił dziecko urodzone w dniu 12 marca 2009 r. i wystąpił do pracodawcy o udzielenie urlopu ojcowskiego od 1 do 7 lutego 2011 r. Postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka uprawomocniło się w dniu 5 lutego 2010 r. Pracodawca udzielił pracownikowi urlopu ojcowskiego na okres od 1 do 5 lutego 2011 r., tj. do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego o przysposobieniu dziecka. Za okres urlopu ojcowskiego pracownikowi przysługuje zasiłek macierzyński.
Pracownik ojciec wychowujący dziecko, korzystający w dniu 1 stycznia 2012 r. z urlopu ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia ma prawo do części urlopu w wymiarze odpowiadającym różnicy między podwyższonym a dotychczasowym wymiarem urlopu ojcowskiego. Części urlopu ojcowskiego udziela pracodawca bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu w dotychczasowym wymiarze, na pisemny wniosek składany przez pracownika w terminie nie krótszym niż 3 dni przed rozpoczęciem korzystania z takiej części urlopu.
Przykład 4:
Pracownik, który przysposobił dziecko urodzone 15 czerwca 2010 r., przebywa na urlopie ojcowskim i ma prawo do zasiłku macierzyńskiego w wymiarze 1 tygodnia od 28 grudnia 2011 r. do 3 stycznia 2012 r. Na wniosek pracownika złożony w dniu 31 grudnia 2011 r., pracodawca udzielił mu części urlopu ojcowskiego w wymiarze odpowiadającym różnicy między podwyższonym a dotychczasowym wymiarem urlopu ojcowskiego, tj. od 4 do 10 stycznia 2012 r. Za okres udzielonego urlopu ojcowskiego pracownik jest uprawniony do zasiłku macierzyńskiego.
Zasada ta ma odpowiednie zastosowanie do ubezpieczonych niebędących pracownikami, którzy pobierają zasiłek macierzyński w dniu 1 stycznia 2012 r.
Do wypłaty zasiłku macierzyńskiego przez okres określony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego w związku z przysposobieniem dziecka, wymagane są następujące dokumenty:
– postanowienie sądu o przysposobieniu dziecka,
– oświadczenie, że zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego w związku z przysposobieniem dziecka nie został pobrany z innego tytułu.
Dodatkowo, jeżeli zasiłek jest wypłacany przez ZUS wymagane jest także zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3, w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem lub ZUS Z-3a, w przypadku ubezpieczonego niebędącego pracownikiem, a także:
– zaświadczenie pracodawcy o udzieleniu urlopu ojcowskiego i jego okresie – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem,
– oświadczenie o przerwaniu działalności pozarolniczej i jego okresie – w przypadku ubezpieczonego będącego osobą prowadzącą działalność pozarolniczą,
– zaświadczenie o przerwaniu działalności zarobkowej i jego okresie – w przypadku pozostałych ubezpieczonych.