Spółki osobowe prawa handlowego stają się coraz popularniejszą formą prowadzenia działalności gospodarczej. Jednak w przeciwieństwie do zbywania i nabywania udziałów spółek kapitałowych, brakuje regulacji podatkowych odnoszących się do obrotu tzw. udziałami spółkowymi w osobowych spółkach handlowych. Przy sprzedaży udziału spółkowego powstaje bowiem wątpliwość, do jakiego źródła zakwalifikować uzyskany z tego tytułu przychód – czytamy w Rzeczpospolitej.
Jak wyjaśnia ekspert współpracujący z „Rz”, teoretycznie możliwe są dwie kwalifikacje takiej transakcji. Pierwsza, że transakcja może być uznana za odpłatne zbycie praw majątkowych rodzące przychód ze źródła określonego w art. 18 ustawy o PIT. W konsekwencji dochód uzyskany ze zbycia praw majątkowych będzie podlegał kumulacji z pozostałymi dochodami osiągniętymi przez podatnika w roku podatkowym. Suma osiągniętych dochodów będzie opodatkowana według skali podatkowej.
Druga kwalifikacja mówi, że przychód ze zbycia udziału w spółce osobowej może być też zakwalifikowany do źródła działalność gospodarcza (art. 14 ustawy o PIT). W wyniku takiej kwalifikacji nadwyżka uzyskanych przychodów nad kosztami ich uzyskania może być opodatkowana według stawki liniowej 19 proc., o ile podatnik wcześniej wybrał ten sposób opodatkowania dla osiągniętych przez siebie dochodów z działalności gospodarczej.
Za pierwszą kwalifikacją przemawia argument, że udział spółkowy jest prawem majątkowym oraz że katalog przychodów ze zbycia praw majątkowych wskazany jako źródło przychodów w art. 18 ustawy o PIT jest katalogiem otwartym. Za poglądem drugim przemawia to, że z przepisów określających opodatkowanie działalności gospodarczej wynika ogólna zasada, że wszystkie przychody osiągane w związku z tą działalnością są opodatkowane na zasadach dla niej właściwych, a nie na zasadach właściwych dla innych źródeł przychodów.
Organy podatkowe stoją jednak na stanowisku, że przychód otrzymany w wyniku zbycia udziałów w spółce osobowej jest przychodem z odpłatnego zbycia praw majątkowych, określonym w art. 18 ustawy o PIT. Zdaniem organów podatkowych z uwagi na to, że w art. 18 ustawy o PIT ustawodawca używa zwrotu w „szczególności”, przyjąć należy, że katalog przychodów z praw majątkowych jest otwarty, a zatem można do niego zaliczyć również inne prawa majątkowe, niewymienione w powyższym przepisie. Na tej podstawie do przychodów z praw majątkowych należy zaliczyć przychody ze sprzedaży osobom trzecim przez wspólnika spółki osobowej praw i obowiązków z tytułu uczestnictwa w spółce.
Stanowisko organów podatkowych potwierdzają też najnowsze wyroki sądów administracyjnych. Zdaniem sądów posiadanie przez spółkę osobową własnego majątku powoduje, że ma on charakter odrębny od majątku jej wspólników. Wspólnicy nie są współuprawnionymi do majątku spółki. W razie nabycia nieruchomości, użytkowania wieczystego lub praw rzeczowych do księgi wieczystej wpisuje się firmę spółki, a nie wspólników. Podobnie mienie wniesione do spółki jako wkład tak samo jak mienie nabyte przez tę spółkę w czasie jej trwania, stanowi majątek spółki, a nie majątek wspólny wspólników spółki (jak w przypadku spółki cywilnej). Zatem nabycie prawa majątkowego w postaci udziału w spółce osobowej handlowej nie jest równoznaczne z nabyciem jakiegokolwiek ze składników tej spółki.
Więcej w Rzeczpospolitej z 2 marca 2011 r.