Prowadzę małą firmę budowlaną. Moi pracownicy w porze letniej pracują w wysokich temperaturach. Ostatnio w godzinach pracy pili schłodzone bezalkoholowe piwo, tłumacząc przekornie, że to napój profilaktyczny. Czy jest to dozwolone? Czy spożycie takiego napoju nie będzie naruszeniem zasady zachowania trzeźwości w czasie pracy? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.

Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – każda osoba zatrudniona na podstawie stosunku pracy ma określone obowiązki w ramach przyjętej przez pracodawcę organizacji pracy. Do obowiązków podstawowych wspólnych dla ogółu zatrudnionych należy zaliczyć obowiązek pozostawania w gotowości do wykonywania pracy. Pojęcie to nie zostało w przepisach prawa pracy określone. Można uznać, że oznacza to właściwy stan fizyczny, jak i psychiczny umożliwiający wykonywanie pracy sposób zarówno bezpieczny oraz o należytej jakości i ilości. Z pewnością za pracownika gotowego do pracy nie można uznać osoby nietrzeźwej.

Zakaz wnoszenia na teren zakładu pracy napojów alkoholowych, jak również stawienia się do pracy po użyciu alkoholu oraz jego spożywania w czasie pracy nie budzi większych wątpliwości. Problem może powstać w przypadku napojów, których formalnie nie można zaliczyć do napojów alkoholowych, a których spożywanie w miejscu i czasie pracy mimo to może być dyskusyjne, chodzi np. o piwo bezalkoholowe.

Napój alkoholowy został zdefiniowany w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zgodnie z przywołanym przepisem napojem alkoholowym w rozumieniu niniejszej ustawy jest produkt przeznaczony do spożycia zawierający alkohol etylowy pochodzenia rolniczego w stężeniu przekraczającym 0,5 proc. objętościowych alkoholu. Tym samym na zasadzie przeciwieństwa można uznać, że wszystko, co nie zawiera alkoholu etylowego lub zawiera go stężeniu nieprzekraczającym 0,5 proc., nie jest napojem alkoholowym i tym samym może być sprzedawane, podawane i spożywane na terenie zakładu pracy oraz w miejscach zbiorowego żywienia pracowników.

Z kolei problematyka napojów profilaktycznych jest uregulowana w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Zgodnie z nim, pracodawca nieodpłatnie zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych m.in. napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy. Napoje te nie stanowią alternatywy dla wody. Uwzględniając zapisy przywołanego rozporządzenia, napoje zimne powinny być zapewnione pracownikom pracującym przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia powyżej 25^o C, a także przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, w których wydatek energetyczny wynosi: powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet. Obowiązek ten dotyczy również sytuacji, gdy temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28^o C oraz w warunkach gorącego mikroklimatu charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25^o C.

Należy pamiętać, że pracodawca zapewnia pracownikom napoje w ilości zaspokajającej ich potrzeby oraz odpowiednio zimne lub gorące – w zależności od warunków wykonywania pracy.

Należy uznać, że jeśli pracodawca nie wprowadzi zakazu wnoszenia oraz spożywania piwa bezalkoholowego na terenie zakładu pracy, może być ono spożywane, ale jako produkt własny, a nie jako alternatywa wobec napojów profilaktycznych, które muszą być zapewnione przez pracodawcę.

Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 15 lipca 2021 r., autor: Sebastian Kryczka, oprac.: GR