Prowadzę niewielką firmę, zatrudniam ponad 20 osób. Po wniosku inspektora pracy ZUS w drodze decyzji z 29 sierpnia podwyższył mi dwukrotnie składkę na ubezpieczenie wypadkowe na okres od kwietnia 2019 r. do końca marca 2020 r. Na jakiej podstawie mógł tak zrobić? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – zgodnie z art. 36 ustawy o ubezpieczeniu społecznym inspektor pracy z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: ustawa wypadkowa) może wystąpić do jednostki organizacyjnej zakładu z wnioskiem o podwyższenie płatnikowi składek, jeżeli w czasie dwóch następujących po sobie kontroli stwierdzono rażące naruszenie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Oznacza to wzrost stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe o 100 proc. Co ważne, jest ona ustalana na najbliższy rok składkowy.
Decyzję w sprawie podwyższenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe wydaje ZUS. W wyroku z 24 września 2015 r., sygn. akt II UK 288/14, Sąd Najwyższy wskazał ponadto, że decyzja ta ma charakter penalny. Celem jest bowiem ochrona życia i zdrowia pracowników przez wyeliminowanie bezpośrednich zagrożeń, które są skutkiem nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przez płatników składek. Z kolei w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 21 sierpnia 2013 r., sygn. akt III AUa 792/13, podkreślono, że jeżeli inspektor pracy występuje z wnioskiem, to organ rentowy ma obowiązek wydać decyzję, co wynika wprost z art. 36 ust. 2 ustawy wypadkowej.
Kluczowa jest jednak właściwa interpretacja, jak należy rozumieć najbliższy rok składkowy. Pojęcie to zdefiniowano w art. 2 pkt 8 ustawy wypadkowej jako okres obowiązywania stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe należnych za okres od 1 kwietnia danego roku do 31 marca następnego roku. Potwierdza to stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 8 kwietnia 2016 r., sygn. akt VIII U 2460/15. Wynika z niego, że skoro postępowanie o wymierzenie płatnikowi wyższej o 100 proc. stopy procentowej składki następuje na wniosek inspektora pracy, to data złożenia takiego wniosku stanowi punkt odniesienia w wyznaczaniu najbliższego roku składkowego, w jakim ma obowiązywać tak podwyższona stopa procentowa. Ponadto w orzeczeniu podkreślono, że w art. 36 ustawy wypadkowej chodzi jednoznacznie o stopę składki na najbliższy rok składkowy.
Decyzję ZUS należy więc uznać za wadliwą. W opisywanej sytuacji uzasadnione będzie złożenie odwołania od decyzji ZUS do sądu.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 12 września 2019 r.