Spodziewam się kolejnej kontroli z ZUS, a niedawno zakończyła się poprzednia. Mam wątpliwości, czy mogą one być tak często przeprowadzane. Moja firma zatrudnia pięciu pracowników, a obrót nie przekracza 800 tys. zł. Od niedawna często wyjeżdżam. Czy muszę być obecny przy każdej czynności kontrolnej, czy też mogę kogoś upoważnić? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – artykuł 55 prawa przedsiębiorców wprowadza limit czasu trwania kontroli u przedsiębiorców. Zgodnie z nim czas trwania wszystkich kontroli u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać w odniesieniu do:
• mikroprzedsiębiorców – 12 dni roboczych;
• małych przedsiębiorców – 18 dni roboczych;
• średnich przedsiębiorców – 24 dni roboczych;
• pozostałych przedsiębiorców – 48 dni roboczych.
W opisywanej sytuacji będzie miał zastosowanie limit 12 dni, ponieważ przedsiębiorcę można zaliczyć do grupy mikroprzedsiębiorców. Definicja określona została w art. 7 ust. 1 pkt 1 prawa przedsiębiorców. Mikroprzedsiębiorcą jest ten, który w co najmniej jednym roku z ostatnich dwóch lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
• zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników, oraz
• osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 mln euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 mln euro.
Przepisy nie zawierają jednak minimalnej przerwy między kontrolami, teoretycznie zdarzyć się więc może, że kolejna zostanie wszczęta stosunkowo niedawno po zakończeniu poprzedniej.
Obecność przedsiębiorcy w trakcie kontroli została uregulowana w art. 50 prawa przedsiębiorców. W ust. 1 postanowiono, że czynności kontrolne wykonuje się w obecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej. Przewidziano jednak kilka wyjątków od tej zasady. Zgodnie zaś z art. 89 ust. 3 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w przypadku nieobecności płatnika składek kontrola może być wszczęta po okazaniu legitymacji służbowej kontrolującego i upoważnienia do kontroli osobie upoważnionej do reprezentowania lub prowadzenia spraw płatnika składek. Obecny w czasie kontroli płatnik, a także osoba przez niego wskazana, mają prawo uczestniczyć w czynnościach kontrolnych. Z systematyki tych regulacji wynika, że przedsiębiorca jest uprawniony do wyznaczenia osoby upoważnionej – zarówno do samej obecności przy czynnościach kontrolnych, jak i do uczestniczenia w tych czynnościach.
Trzeba jednak zaznaczyć, że nawet w sytuacji nieobecności przedsiębiorcy i osoby upoważnionej kontrola może się odbyć. Jak wynika z art. 50 ust. 5 prawa przedsiębiorców, w przypadku nieobecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej czynności kontrolne mogą być wykonywane w obecności innego pracownika lub osoby zatrudnionej w ramach innego stosunku prawnego (tzw. osoba czynna w lokalu firmy) lub w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, niebędący jednak pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 12 grudnia 2019 r.