Placówka medyczna, z którą mamy podpisaną umowę na wykonywanie badań pracowników, w dobie pandemii funkcjonuje normalnie. Czy mogę wysłać pracownika na wykonanie badań okresowych mimo zawieszenia badań specjalnymi przepisami? Czy trzeba to umotywować? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Jak odpowiada ekspert współpracujący z DGP – zgodnie z art. 229 k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom, na swój koszt, profilaktyczną opiekę lekarską. Na tę opiekę składają się trzy rodzaje badań:
● wstępne, dla osób przyjmowanych do pracy lub pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy i innych pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe,
● okresowe, w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy,
● kontrolne, w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą.
Zgodnie art. 229 par. 4 k.p. pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Wykonanie badań profilaktycznych stanowi również jeden z podstawowych obowiązków każdego pracownika. Zgodnie z art. 211 pkt 5 k.p. pracownik jest obowiązany poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich. Niedopełnienie tego obowiązku stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, a pracodawca może zastosować wobec pracownika karę porządkową, o której mowa w art. 108 k.p.. Pracodawca może także rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia, z winy pracownika, z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.
O ile w typowych warunkach zarówno powyższy obowiązek, jak i jego realizacja nie budzą żadnych wątpliwości, o tyle w okresie panującej epidemii wirusa SAR-CoV-2 wiele osób unika placówek służby zdrowia w obawie przed zagrożeniami, które potencjalnie mogą tam występować.
W jednej z nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych przewidziano dopuszczalność honorowania orzeczeń lekarskich wydanych przez innego lekarza niż lekarz ze specjalizacją medycyny pracy, w przypadku braku dostępności do lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania wstępnego lub kontrolnego. Zgodnie z art. 12a ust. 3 tej ustawy orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza traci moc po upływie 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, w przypadku gdy nie zostanie ogłoszony stan epidemii, albo od dnia odwołania stanu epidemii. Orzeczenie lekarskie wydane przez innego lekarza pracodawca powinien przechowywać w aktach osobowych pracownika. Z kolei badania okresowe, zgodnie z art. 12a ust. 1 tej ustawy, są zawieszone od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Dopiero po odwołaniu tego stanu pracodawcy i pracownicy muszą niezwłocznie podjąć wykonywanie zawieszonych obowiązków (wydać skierowanie i wykonać badania), realizując je w okresie nie dłuższym niż 180 dni od dnia odwołania.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 20 maja 2021 r.