Firma, która zapłaci ceną zawierającą VAT, mimo że transakcja nie powinna być opodatkowana lub jest zwolniona od VAT, może odliczyć podatek wynikający z błędnie wystawionej przez kontrahenta faktury. Nowelizacja ustawy o VAT ma to zmienić

Argumentem za uchyleniem tej zasady jest wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 13 grudnia 1989 r. Jest to o tyle dziwne, że orzeczenie to nie przeszkodziło wprowadzić do ustawy o VAT w czerwcu 2005 r. kwestionowanego obecnie przepisu. Firmy go sobie chwalą, a budżet nic na nim nie traci. Chodzi o art. 88 ust. 3a pkt 2, zgodnie z którym nie stanowi podstawy do obniżenia podatku należnego faktura, gdy transakcja nią udokumentowana nie podlega opodatkowaniu lub jest zwolniona od podatku, a kwota wykazana w fakturze nie została uregulowana.

Większość ekspertów interpretuje go w ten sposób, że wystarczy zapłacić za towar lub usługę, aby uzyskać prawo do odliczenia VAT (choć można ten przepis rozumieć i tak, że VAT wynikający z faktury sprzedawca musi odprowadzić do urzędu skarbowego).

Przepis ten jest niezwykle ważny np. przy tworzeniu spółek celowych, których zadaniem jest wynajem nieruchomości. Często całym ich majątkiem jest jeden budynek. Wtedy trudno jednoznacznie stwierdzić, czy przy tworzeniu takiej spółki dochodzi do opodatkowanej transakcji sprzedaży budynku czy też nie-podlegającego VAT zbycia przedsiębiorstwa.

Obecnie we wszystkich kontrowersyjnych sytuacjach sprzedawca wystawia fakturę z VAT. Dzięki temu nie naraża się na żadne sankcje, nawet gdyby ewentualna kontrola uznała, że transakcja ta nie podlegała VAT. Jednocześnie dla nabywcy podatek nie jest obciążeniem, ponieważ może go odliczyć właśnie na mocy zasady wynikającej z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT. Gdy jej zabraknie, w każdej takiej sytuacji obie strony transakcji będą musiały występować o wiążącą interpretację. Dopiero gdy odpowiedzi będą takie same, pozwoli to bez ryzyka podpisać umowę.

Może się jednak zdarzyć sytuacja, że sprzedawca otrzyma pismo nakazujące naliczenie VAT, a z interpretacji dla kupującego wyniknie, że nie może go odliczyć. Wtedy nie będzie już dobrego, czyli neutralnego dla podatników, rozwiązania.

Artykuł 88 ust. 3a pkt 2 jest też bardzo ważny, gdy wyroki sądów zmieniają powszechną praktykę gospodarczą. Tak było ostatnio w przypadku premii pieniężnych. Jeszcze niedawno niemal wszyscy traktowali ich udzielanie jako odrębną usługę opodatkowaną VAT. Dokumentowali je więc fakturami. Taki sposób postępowania wynikał bowiem z wyjaśnień Ministerstwa Finansów.

Więcej Rzeczpospolita.