Zasadniczo VAT jest podatkiem neutralnym dla przedsiębiorcy. Jak od każdej reguły, i od tej są wyjątki. Wówczas można sobie częściowo zrekompensować jego ciężar, zaliczając podatek naliczony bądź należny do kosztów firmy.

Przepisy podatkowe ściśle określają, kiedy jest to możliwe. Zasadą jest bowiem, że podatku od towarów i usług – ani naliczonego, ani należnego – nie zaliczamy do kosztów uzyskania przychodów. Wynika to wprost z art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (updop) i art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (updof). W tym samym przepisie znajdziemy wyjątki od tej reguły.

U podatnika zwolnionego

I tak VAT naliczony jest kosztem u podatnika zwolnionego podmiotowo od VAT, czyli korzystającego ze zwolnienia przewidzianego dla drobnych przedsiębiorców, u których sprzedaż nie przekroczyła limitu 10 tys. euro. Kosztem podatkowym będzie też podatek naliczony przy zakupach towarów i usług służących sprzedaży zwolnionej przedmiotowo od VAT (np. świadczenie usług medycznych). Te dwie sytuacje nie budzą większych wątpliwości.

Warunkiem brak prawa do odliczenia

Inaczej jest, gdy przyjrzymy się kolejnemu wyjątkowi. Przepis mówi, że jest kosztem podatkowym podatek naliczony w części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy VAT.

Wynika z tego, że nie mając prawa do odliczenia, podatnik może zaliczyć VAT naliczony do kosztów uzyskania przychodów. Jednak – jak wynika z przepisu – tylko pod warunkiem że podatek ten nie wiąże się z zakupem towaru zaliczonego następnie do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. W takiej bowiem sytuacji nieodliczony VAT zwiększa wartość początkową składnika majątku trwałego i staje się kosztem dopiero w formie odpisu amortyzacyjnego. Oczywiście o ile środek trwały czy wartość niematerialna i prawna podlega amortyzacji podatkowej i odpisy od nich nie są wyłączone z kosztów podatkowych – w przeciwnym razie podatek ten nie będzie kosztem podatkowym * patrz przykład 1.

Więcej Rzeczpospolita.