WIELE FIRM MA KŁOPOTY Z ODLICZANIEM VAT Z NIEKTÓRYCH FAKTUR
Od stycznia 2008 roku przedsiębiorcy nie mogą odliczyć VAT z faktur dokumentujących sprzedaż, która powinna być zwolniona lub nieopodatkowana.
Powód to zmiana treści art. 88 ust. 3 a pkt 2 ustawy o VAT. Do końca 2007 r. odliczenie VAT od transakcji nieopodatkowanych lub zwolnionych było niemożliwe, jeśli kwota wykazana na fakturze nie była uregulowana. Końcowa część przepisu została od początku tego roku wykreślona. W rezultacie odliczenie jest niemożliwe niezależnie od tego, czy fakturę zapłacono, czy nie. Dla przedsiębiorców oznacza to tyle, że płacąc za fakturę dotyczącą np. premii pieniężnej, szkolenia czy kary umownej (mimo że wszystkie te transakcje nie powinny być objęte VAT), muszą liczyć się z możliwością zakwestionowania odliczenia podatku przez urząd skarbowy.
Można walczyć z fiskusem
Niektórzy doradcy i eksperci podatkowi twierdzą, że faktury, które nie dokumentują sprzedaży opodatkowanej VAT, nie powinny stanowić podstawy do odliczenia niezależnie od tego, czy zakup był związany ze sprzedażą opodatkowaną, czy nie. W podatkach jednak każda restrykcja musi mieć swoje bezpośrednie umocowanie w przepisach. Tymczasem wydaje się, że mimo treści art. 88 ust. 3a pkt 2 takiego przepisu brak. A to oznacza, że w wypadku sporu z fiskusem podatnik odliczający VAT z faktury dokumentującej czynności niepodlegające opodatkowaniu lub zwolnione nie jest na z góry przegranej pozycji.
Sądy po stronie podatnika…
Słuszność tych założeń potwierdzają sądy administracyjne. W wyroku z 18 września 2007 r. (I SA/Gd 576/07) WSA w Gdańsku odmówił zastosowania przepisu ograniczającego prawo do odliczenia z faktur dokumentujących czynności zwolnione lub niepodlegające VAT. Zdaniem sądu przepis ograniczający prawo nabywcy do odliczenia podatku naliczonego jest niezgodny z prawem wspólnotowym. Przepis ten (…) jako wprowadzający w zakresie ograniczeń prawa do rozliczenia VAT rozwiązania mniej korzystne niż obowiązujące przed 1 maja 2004 r. sprzeciwia się art. 17 ust. 6 VI dyrektywy. WSA podkreślił, że (…) po 1 maja 2004 roku nie było i nadal nie jest możliwe wprowadzenie w ustawie o podatku od towarów i usług, ani tym bardziej rangą rozporządzenia ministra finansów, przepisów ograniczających prawo do odliczenia, przy czym można było zachować przepisy ograniczające prawo do odliczenia określone w przepisach do momentu akcesji do Unii, tj. do 30 kwietnia 2004 roku; (…) byłoby to możliwe pod warunkiem zgodności tych przepisów z Konstytucją RP”.
Na orzeczenie TK i sprzeczność przepisów z konstytucją uwagę zwrócił również WSA w Bydgoszczy. Sąd stwierdził jednak, że niezależnie od braku bezpośredniej i wiążącej podstawy prawnej brak prawa do odliczenia z faktur dokumentujących czynności zwolnione lub niepodlegające VAT można wyprowadzić z art. 86 ust. 1 i 2 ustawy o VAT (wyrok z 16 października 2007 r., I SA/ Bd 579/07).
Opracowanie: Adam Banaszek
Więcej w Rzeczpospolitej.