Pracownikowi, który ulegnie wypadkowi przy pracy przysługuje odszkodowanie wypłacane przez ZUS, Gdy utraci on zdolność do pracy może domagać się takie wypłaty renty. Nie zamyka mu to jednak drogi do żądania od byłego pracodawcy zapłaty renty uzupełniającej.

Podstawą cywilnoprawnej odpowiedzialności pracodawcy z tytułu wypadku przy pracy są przepisy kodeksu cywilnego dotyczące czynów niedozwolonych. Najczęściej jest ona ponoszona na zasadzie winy lub ryzyka. Ta pierwsza wynika z art. 415 k.c, zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Odpowiedzialność pracodawcy na zasadzie ryzyka uregulowana została natomiast w art. 435 par. 1 k.c, który określa że prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu. Wyłączeniem tej odpowiedzialności jest sytuacja, gdy szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi on odpowiedzialności. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami. Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka oparta jest na założeniu, że samo funkcjonowanie zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody stwarza niebezpieczeństwo wyrządzenia szkody, niezależnie od działania lub zaniechania prowadzącego taki zakład.

Cywilnoprawna odpowiedzialność pracodawcy za skutki wypadku przy pracy z reguły opierać się będzie na zasadzie ryzyka. Pracodawcy trudno jest uwolnić się od odpowiedzialności opartej na podstawie ryzyka. Jest to możliwe jedynie wówczas, gdy wystąpi siła wyższa (zdarzenia nagłe, pochodzące z zewnątrz przedsiębiorstwa, a przy tym nadzwyczajne, niemożliwe do przewidzenia i zapobieżenia np. uderzenie pioruna), wypadek powstanie w wyłącznej winy poszkodowanego (zawinione zachowanie pracownika np. rażące naruszenie prze niego przepisów bhp musi być zatem jedyną przyczyną wypadku przy pracy i związanej z tym szkody) lub z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności.

Dochodzenie roszczeń cywilnoprawnych wymaga wykazania przez pracownika odpowiedzialności pracodawcy z tytułu czynu niedozwolonego, udowodnienia szkody i związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem (wypadkiem przy pracy), a szkodą. Może ona polegać na zmniejszeniu dochodów pracownika w wyniku stwierdzenia całkowitej lub częściowej jego niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Szkoda ta rekompensowana jest poprzez rentę uzupełniającą (wyrównawczą). Podstawa do jej ustalenia stanowi różnica pomiędzy zarobkami, które poszkodowany otrzymywałby nadal gdyby nie wypadek przy pracy a aktualnymi dochodami. Należy przyjąć, że renta przysługująca poszkodowanemu, który zachował częściowo zdolność do pracy, powinna odpowiadać różnicy między zarobkami, jakie mógłby osiągać, gdyby nie uległ wypadkowi, a sumą renty z ubezpieczenia społecznego i wynagrodzenia, jakie jest w stanie uzyskać przy wykorzystaniu swej uszczuplonej zdolności do pracy. Trzeba też zaznaczyć, że poszkodowany pracownik nie może tłumaczyć się tym, że w aktualnej sytuacji na rynku pracy nie znajdzie pracy. Trudna sytuacja na rynku pracy i związany z tym brak ofert pracy nie jest bowiem objęty odpowiedzialnością pracodawcy, ANDRZEJ MAREK gdyż nie jest to normalne następstwo wypad-sędzia Sądu ku przy pracy. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 5 września 2001 r. (II UKN 534/00, OSNP z 2003 r. nr 11, poz. 274) stwierdzając, że podstawę ustalenia wysokości renty wyrównawczej, jeżeli wypadek przy pracy nie spowodował całkowitej niezdolności do pracy, a jedynie ograniczenie możliwości zarobkowych pracownika, stanowi wysokość spodziewanego wynagrodzenia, pomniejszonego o wynagrodzenie, które pracownik może uzyskać wykorzystując ograniczoną zdolność do pracy, bez względu na aktualną sytuację.

Więcej Gazeta Prawna.