Odsetki są opodatkowane na odmiennych zasadach niż większość przychodów związanych z działalnością gospodarczą, które należy wykazywać, gdy staną się należne, bez względu na to, czy podatnik kiedykolwiek je faktycznie otrzyma. Odsetki są przychodem dopiero wówczas, gdy zostaną otrzymane, a nie gdy są naliczone.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do przychodów podatkowych  nie zalicza się  kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów). Identyczna reguła została zapisana w art. 14 ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT).

Firma, która zwleka z zapłatą należności na rzecz kontrahenta, może zaliczyć zapłacone przez siebie odsetki do kosztów uzyskania przychodów. I to bez względu na to, czy zapłaci je dobrowolnie, czy dopiero na mocy wyroku sądowego. Są to wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Ustawa o CIT w art. 16 ust 1 pkt 11 nie zezwala jedynie na odniesienie do kosztów uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Niezapłacone odsetki nie mogą obciążać kosztów podatkowych.
 
Rezygnując z możliwości dochodzenia odsetek za opóźnienie w zapłacie, kontrahent nie wykonuje żadnego świadczenia (nie jest nim zaniechanie żądania odsetek od dłużnika) – nie można więc mówić o przychodzie z nieodpłatnych świadczeń. Organy podatkowe na ogół uznają, że umorzenie odsetek nie powoduje u dłużnika powstania przychodu do opodatkowania

Odsetki od nieterminowo regulowanych należności za sprzedane towary bądź usługi nie podlegają VAT. Nie są bowiem wynagrodzeniem za dostawę towaru ani też za świadczenie usługi.

Kosztem uzyskania przychodów firmy będą też odsetki za zwłokę wypłacone z racji nieterminowej wypłaty pensji pracowniczych i honorariów z tytułu umów-zleceń i umów o dzieło. Po stronie pracowników odsetki te będą przychodem, ale wolnym od podatku.  Zwolnienie to dotyczy nie tylko odsetek od wynagrodzenia za pracę, ale także od innych świadczeń ze stosunku pracy, takich jak np. nieterminowo wypłacone diety czy premie. Nie obejmuje natomiast odsetek od wynagrodzeń zleceniobiorców i wykonawców dzieła, a także z tytułu innej działalności wykonywanej osobiście – są to bowiem odrębne źródła przychodów, a zwolnienie dotyczy tylko odsetek od przychodów z pracy.

Więcej w Rzeczpospolitej z 4 lutego 2009 r.