Firmy często finansują pracownikom ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych część wartości karnetów na basen lub siłownię. Pozostałą kwotę zatrudniony musi dopłacić. Pojawiają się wtedy wątpliwości, jak to rozliczyć – czytamy w Rzeczpospolitej.

Z przepisów ustawy o VAT wynika, że fundusz świadczeń socjalnych jest prowadzony obok działalności gospodarczej podatnika. To dlatego że pracodawca zobowiązany do utworzenia funduszu jedynie nim administruje. Nie jest bowiem dysponentem zgromadzonych na nim środków, podejmuje jedynie działania techniczne i obowiązki te wykonuje nieodpłatnie. Za taką wykładnią przemawia to, że firma nie może dowolnie dysponować środkami socjalnymi.

Interpretacje organów podatkowych są jednak niejednolite. Przykładem niekorzystnej dla podatnika odpowiedzi jest pismo Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 marca 2011 r. Wskazała ona, że „na podstawie utworzonego zakładowego funduszu świadczeń socjalnych pracodawca zobowiązany jest do przyznawania pracownikom ulgowych usług oraz świadczeń.

Taka konstrukcja przepisów wskazuje bezspornie na usługowy charakter stosunku łączącego strony.
Okoliczność, że pracodawca wykonuje czynności administratora funduszu, nie przesądza o niewykonywaniu tym samym przez tegoż pracodawcę działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że świadczenie usług na rzecz pracowników w ramach zfśs za częściową odpłatnością stanowi, zgodnie z art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy, czynność podlegającą opodatkowaniu, na zasadach ogólnych, według stawek obowiązujących dla danej usługi lub z zastosowaniem zwolnienia, jeśli takie wynika z przepisów”.

Zupełnie innej odpowiedzi udzieliła jednak Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 11 października 2011 r.. Wyjaśniła, że „w przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie występuje jako podatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, w związku z tym działalność socjalna wykonywana przez niego jako administratora zfśs  nie podlega regulacjom ustawy o VAT”.

Zasadami opodatkowania VAT czynności finansowanych z zfśs niejednokrotnie zajmowały się sądy administracyjne. Przykładem rozstrzygnięcia jest wyrok NSA z 2 września 2008 r. Czytamy w nim: „podmiot zobowiązany do utworzenia i administrowania zfśs podejmuje działania techniczne o charakterze nieodpłatnym, które pozostają całkowicie poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Podmiot nie rozpoczyna i nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania funduszem socjalnym i aby w jego ramach udzielać pracownikom pożyczek mieszkaniowych. Wykonuje te czynności tylko dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o zfśs. W konsekwencji podmiot wykonując czynności związane z udzielaniem swoim pracownikom zwrotnych pożyczek na cele mieszkaniowe z zfśs nie działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT.

Skoro działalność pracodawcy w zakresie administrowania funduszem socjalnym nie podlega VAT, to nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z tą działalnością.
Potwierdza to m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 11 października 2011 r.

Więcej w Rzeczpospolitej z 16 kwietnia 2012 r.