Jeśli organ podatkowy chce wydać decyzję o odpowiedzialności członka zarządu, to wcześniej musi udowodnić bezskuteczność egzekucji. Nie wystarczy, że wynika to ze sprawozdania finansowego – czytamy w Rzeczpospolitej.

Członkowie zarządu spółki z o. o. i akcyjnej odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem za jej zaległości podatkowe. Taka ogólna zasada wynika z art. 116 § 1 ordynacji podatkowej, dotyczy ona także spółki akcyjnej w organizacji. Nie znaczy to jednak, że urząd skarbowy lub urząd celny może dochodzić zapłaty od członka zarządu następnego dnia po upływie terminu zapłaty. Musi być spełnionych kilka warunków. Przede wszystkim organ podatkowy musi wykazać, że egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna. Długo trwały spory, czy niezbędne jest przeprowadzenie w tym celu postępowania egzekucyjnego czy też wystarczy udowodnić w inny sposób, że spółka nie ma żadnego majątku. Spory zakończyła dopiero uchwała NSA z 8 grudnia 2008 r., w której opowiedział się on za koniecznością przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego.

Sąd wyjaśnił, że „przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego prowadzi do lepszego poznania sytuacji majątkowej spółki, wyegzekwowania długu od podatnika, a więc osoby, na której ciąży obowiązek podatkowy lub obowiązki instrumentalne, a w dodatku wypełnienia przez wierzyciela obowiązku podjęcia czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych. Tym samym nie sposób zgodzić się z poglądem że bezskuteczność egzekucji można wykazać każdym środkiem dowodowym także bez obowiązku wszczynania postępowania egzekucyjnego. Należy przy tym podkreślić, że o bezskuteczności egzekucji można mówić tylko jako o zdarzeniu zaistniałym, przez co nie można tego powiedzieć o niej jako o zdarzeniu przyszłym”.

NSA wskazuje, że w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym można co do zasady wyróżnić trzy stadia: poprzedzające wszczęcie egzekucji, stosowania egzekucji i następujące po przeprowadzeniu egzekucji. Co do zasady nie jest możliwe ustalenie przesłanki bezskuteczności egzekucji w stadium poprzedzającym wszczęcie egzekucji.

NSA wyjaśnia, że „Wyjątkowo byłoby to jednak dopuszczalne wówczas, gdy przeciwko spółce została przeprowadzona egzekucja zaległości podatkowych czy nawet innych wierzytelności niemających charakteru publicznoprawnego, która zakończyła się, a następnie powstały inne należności publicznoprawne.
Powielanie nowych czynności egzekucyjnych tylko dlatego, by formalnie potwierdzić bezskuteczność egzekucji byłoby oczywiście zbędne. Wynika to jednak z tego, że pojęcie bezskutecznej egzekucji w całości lub w części może i powinno być odnoszone do całości majątku zobowiązanego (dłużnika), a nie tylko do konkretnej wierzytelności publicznoprawnej (cywilnoprawnej). Wynika to z istoty tego pojęcia. Tym samym jednak wyjątek ten tylko potwierdza przyjętą regułę”.

NSA wskazuje, że środkiem dowodowym mogącym potwierdzać bezskuteczności egzekucji może być sporządzony przez komornika protokół bezskutecznego zajęcia ruchomości czy praw majątkowych albo stwierdzający, że zobowiązany posiada tylko szczegółowo wskazane ruchomości wolne od egzekucji.

Więcej w Rzeczpospolitej z 24 kwietnia 2012 r.