Jak czytamy w Rzeczpospolitej, przedsiębiorca odwołał się od decyzji dotyczącej wysokości zasiłku chorobowego i macierzyńskiego. Prowadził działalność gospodarczą od sierpnia 2008 r., ale dopiero w drugiej połowie marca 2009 r. zgłosił się do ubezpieczenia w ZUS jako prowadzący działalność pozarolniczą. Wcześniej był jednocześnie pracownikiem spółki i z tego tytułu firma odprowadzała za niego składki. W kwietniu 2009 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim, a następnie przejął od żony opiekę nad dzieckiem w ramach urlopu macierzyńskiego. ZUS przyznał mu zasiłki (najpierw chorobowy, potem macierzyński), ale bardzo niskie. Określił je, biorąc podstawę wymiaru ustaloną proporcjonalnie za dziesięć dni ubezpieczenia, czyli okres, w którym mężczyzna podlegał ubezpieczeniu z tytułu działalności gospodarczej. Korzystniejsza zasada obowiązuje w wypadku zasiłków dla pracowników. Tu podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które dana osoba osiągnęłaby, gdyby pracowała pełny miesiąc, nawet gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego.

Rozpoznający sprawę sąd stwierdził, że sytuacja prawna pracowników i ubezpieczonych niebędących pracownikami jest na tyle zróżnicowana, że jej zgodność z konstytucją budzi wątpliwości. Wystąpił więc z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego.

TK (sygnatura akt: P 12/10) orzekł, że przepisy są niezgodne z ustawą zasadniczą, choć w ograniczonym zakresie. Nie zakwestionował możliwości różnicowania pracowników obowiązkowo ubezpieczonych chorobowo i innych ubezpieczonych, przystępujących do ubezpieczenia dobrowolnie, takich jak przedsiębiorcy. Uznał jednak, że są granice zróżnicowania. W rozpatrywanej sprawie przedsiębiorca był przez ponad dziesięć lat ubezpieczony jako pracownik. Po zakończeniu stosunku pracy, bez przerw, rozpoczął ubezpieczenie jako przedsiębiorca.

TK uznał za sprzeczne z konstytucją sporne przepisy ustawy zasiłkowej tylko w zakresie, w jakim uniemożliwiają – w odniesieniu do przedsiębiorców – odpowiednie zastosowanie art. 37 ust. 1 ustawy zasiłkowej, dotyczącego uzupełniania podstawy wymiaru zasiłku do pełnego miesiąca kalendarzowego. Wyrok dotyczy tylko tych przedsiębiorców, których niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego i którzy byli wcześniej objęci ubezpieczeniem z innego tytułu.

Zakwestionowane przepisy będą nadal obowiązywać do uchwalenia nowych, ale nie mogą być stosowane przez ZUS i sądy w sposób sprzeczny z konstytucją.

Więcej w Rzeczpospolitej z 25 maja 2012 r.