W cotygodniowym cyklu artykułów omawiamy zasady opodatkowania świadczeń pracowniczych. Dzisiaj o darowiznach dla pracowników.
Darowizna to nie zawsze część pensji
Nie każde świadczenie dla pracownika to przychód ze stosunku pracy. A od darowizny może on zapłacić mniejszy podatek niż od wynagrodzenia
Ale czy można przekazać pracownikowi darowiznę To bezpłatne świadczenie, a trudno podejrzewać pracodawcę, że daje coś bezinteresownie. Z reguły jest to nagroda za dobrą pracę albo zachęta do jeszcze wydajniejszej.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 888 § i kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Tak więc przekazując darowiznę, nie oczekujemy niczego w zamian. Jest to świadczenie nieekwiwalentne.
Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 10 listopada 2000 r. (I SA/Gd 1485/00): przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego. Świadczenie jest bezpłatne tylko wtedy, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Nieodpłatność ta oznacza, że darczyńca nie może uzyskać jakiegokolwiek ekwiwalentu ani w chwili darowizny, ani też w przyszłości".
Różnica w podatku
W pewnych przypadkach darowizny mogą być korzystniej opodatkowane niż świadczenia ze stosunku pracy. Płacimy bowiem podatek według skali z ustawy o podatku od spadków i darowizn (np. 12 proc). Alternatywą może być np. 40-proc. danina z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Mniejsze darowizny (do 4902 zl przy III grupie podatkowej) w ogóle są zwolnione z podatku. Dlatego czasami firmom i pracownikom może zależeć na takiej kwalifikacji świadczenia.
Można darować także pracownikowi
Czy jest to w ogóle możliwe Tak. To, że nie każdy profit jest świadczeniem ze stosunku pracy, wynika chociażby z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 9 sierpnia br. (III SA/Wa 1061/06). Spór dotyczył spłaconego przez pracodawcę kredytu pracownika. Spółka uznała, że jest to darowizna i nie jest objęta updof.
Organy podatkowe były jednak innego zdania. Urząd skarbowy umorzył postępowanie w sprawie podatku od darowizny, stwierdzając, że spłata kredytu to świadczenie ze stosunku pracy. Jest więc opodatkowane tak jak inne przychody pracownika z tego źródła. Wobec tego pracodawca powinien od wypłaty pobrać zaliczkę na podatek dochodowy i odprowadzić na konto urzędu.
Obdarowany jest zatrudniony u darczyńcy, ale nie może to powodować automatycznego uznania darowizny za pracowniczą pensję – argumentowała spółka w skardze do sądu. Pracodawca i pracownik mogą przecież zawierać umowy poza stosunkiem pracy.
Organy podatkowe muszą ponownie przeprowadzić postępowanie – uznał sąd. Okoliczności sprawy nie upoważniają bowiem do kategorycznego stwierdzenia, że spłata kredytu pracownika nie jest darowizną. Jeśli urząd twierdzi, że strony umowy błędnie oceniły jej charakter, to musi to przekonująco uzasadnić.
Na to, że pracodawca może przekazać pracownikowi darowiznę,zgodził się również Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu w interpretacji z 22 lutego 2006 r. (ZD/406-70/PIT/05). Chodziło o kwoty wypłacane pracownikom na pokrycie kosztów leczenia. Przyznawał je zarząd na podstawie dokumentu Zasady przyznawania darowizn". Takie zapomogi przekazywane były zarówno pracownikom, jak i osobom, które nie są pracownikami (w tym również firmom). Urząd stwierdził, że środki finansowe wypłacane na podstawie uchwały zarządu są darowiznami. Nie ma znaczenia, że obdarowana osoba była pracownikiem. Reasumując, środki finansowe otrzymane przez pracownika stanowią darowiznę, tj. przychód, do którego nie stosuje się przepisów updof.
O czym trzeba pamiętać
W wyroku z 28 marca 2006 r. NSA zawarł też parę wskazówek co do tego, jak kwalifikować dane świadczenie. Warto o nich pamiętać. Jak czytamy w wyroku: W judykaturze powszechnie przyjęto, że o zakwalifikowaniu świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 updof decyduje to, czy określone świadczenie może otrzymać wyłącznie pracownik w rozumieniu ust. 4 tego przepisu, czy również inna osoba niezwiązana tego rodzaju stosunkiem prawnym. Istotne jest więc to, czy istnieje związek prawny lub faktyczny danego świadczenia z istniejącym stosunkiem pracy (wyrok WSA we Wrocławiu z 10 lutego 2005 r., I SA/Wr 1038/03, por. też wyroki NSA: z 14 listopada 2003 r., I SA/Łd 1493/02, z 11 października 1995 r., III SA 107/95, z 25 maja 1995 r., SA/Łd 1950/94, z 17 czerwca 1994 r, III SA 1469/93, z 6 maja 1994 r., SA/Łd 465/94, z 26 marca 1993 r., III SA 2219/92). Inną, kluczową dla określenia, czy dany przychód jest przychodem w rozumieniu art. 12 ust. 1 updof, wskazówką jest to, że przepis ten zawiera jedynie przykładowe wyliczenie świadczeń stanowiących przychody ze stosunku pracy i stosunku służbowego. Świadczy o tym zwrot i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika . I nie ma znaczenia, w jakiej formie i w wyniku wykonania jakiej umowy następuje przekazanie środków – charakter cywilnoprawny umowy (czy jest to darowizna, czy innego rodzaju umowa) nie wyklucza faktu, że w realizacji tej umowy pracownik otrzymał określone świadczenia od pracodawcy" (por. wyrok NSA z 26 marca 1993 r., III SA 2219/92).
Więcej Rzeczpospolita.