Dostałem wezwanie z urzędu gminy do zwrotu dotacji (z odsetkami), którą wydatkowałem niezgodnie z warunkami umowy (zakupiłem inny system grzewczy, niż to wynika z umowy dotacji – co wynikało z trudności firmy z powodu COVID-19). Sprawa ma być zgłoszona do prokuratury. Czy grozi mi odpowiedzialność karna poza koniecznością zwrotu dotacji? – pyta czytelnik Dziennika Gazety Prawnej.
Tak – odpowiada ekspert współpracujący z DGP. Z opisu należy wnioskować, że przedsiębiorca uzyskał dotację z budżetu gminy, zapewne w trybie przewidzianym w specjalnej uchwale podjętej przez radę gminy. Źródłem uchwały był zapewne art. 403 ust. 5 prawa ochrony środowiska.
Urząd gminy później ustalił, że dotacja została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, wydano ją bowiem na zakup innego środka grzewczego, niż zapisano w umowie o dotację. Zgodnie z art. 252 ust. 1 ustawy o finansach publicznych dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, jeżeli zostały wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem, pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości. Powinny być wówczas zwrócone w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia wymienionych okoliczności.
Obowiązek zwrotu dotacji ustala gmina w decyzji administracyjnej. W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że zwrot kwot dotacji inicjowany jest na drodze decyzji deklaratoryjnej wójta gminy, a przesłanką jej wydania jest stwierdzenie, że pieniądze zostały wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem lub zostały pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości.
Co jednak istotne, wskazany wyżej administracyjny tryb dochodzenia zwrotu dotacji nie jest jedyną konsekwencją prawną, która może dotyczyć korzystającego w nieprawidłowy sposób z dotacji. Dużo poważniejsze sankcje mogą grozić przedsiębiorcom w ramach odpowiedzialności karnoskarbowej. W art. 82 kodeksu karnego skarbowego postanowiono, że:
„§ 1. Kto naraża finanse publiczne na uszczuplenie poprzez nienależną wypłatę, pobranie lub niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji lub subwencji, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 2. Jeżeli wypłata lub pobranie nienależnej, nadmiernej lub wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem dotacji lub subwencji nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”.
Zatem możliwa jest odpowiedzialność karnoskarbowa za niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji.
Więcej w Dzienniku Gazecie Prawnej z 20 kwietnia 2021 r.