Przedstawiamy kolejny odcinek cyklu, w którym pokazujemy czytelnikom, jak się bronić przed fiskusem – od wszczęcia kontroli do rozstrzygnięcia w sądzie. Prezentujemy w nim prawa i obowiązki przedsiębiorcy, przebieg postępowania podatkowego, sposoby kwestionowania decyzji urzędu. Dzisiaj o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych.

Za błędy w podatkach może też karnie odpowiadać spółka.

Przegrany spór z fiskusem to nie tylko zaległość i odsetki. Spółka może też zakładać dodatkowo ukarana.

Jakie skutki może mieć postępowanie podatkowe zakończone negatywnym dla podatnika wynikiem Przede wszystkim obowiązek zapłaty zaległości podatkowych oraz odsetek za zwłokę. Ponadto osoby, które odpowiadają w spółce za rozliczenia podatkowe (co do zasady będą to członkowie zarządu oraz ewentualnie inne osoby, np. dyrektor finansowy), powinny pamiętać o ryzyku wszczęcia przeciwko nim postępowania karnego skarbowego. Z tym zagrożeniem wiąże się też odpowiedzialność spółki jako podmiotu zbiorowego. Mówi o niej ustawa z 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (DzU nr 197, poz. 1661 ze zm.), dalej ustawa.

Wprowadziła ona do polskiego systemu prawnego całkowitą nowość, tj. odpowiedzialność karną podmiotu zbiorowego, którym jest m.in. osoba prawna, spółka kapitałowa w organizacji, podmiot w stanie likwidacji.

Za co można odpowiadać

Katalog przestępstw, które skutkują potencjalnym powstaniem odpowiedzialności spółki jest bardzo szeroki, są to m.in. przestępstwa skarbowe naruszające: obowiązki podatkowe i rozliczenia z tytułu dotacji lub subwencji, b obowiązki celne oraz zasady obrotu z zagranicą towarami i usługami, obrót dewizowy, organizację gier losowych, gier na automatach i zakładów wzajemnych.

Musi być korzyść…

Pierwsza kategoria przesłanek odpowiedzialności spółki dotyczy korzyści materialnych, które osiągnęła lub mogła osiągnąć (art. 3 ustawy). Spółka jest odpowiedzialna za czyn zabroniony, którym jest zachowanie osoby fizycznej:

1) działającej w imieniu lub w interesie spółki, w ramach uprawnienia lub obowiązku do jej reprezentowania, podejmowania w jej imieniu decyzji lub wykonywania  kontroli wewnetrznej  albo przy przekroczeniu tego uprawnienia lub niedopełnieniu tego obowiązku.

2) dopuszczonej do działania w wyniku przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez osobę, o której mowa w pkt 1,

3) działającej w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego, za zgodą lub wiedzą osoby, o której mowa w pkt 1,

– jeżeli zachowanie to przyniosło lub mogło przynieść podmiotowi zbiorowemu korzyść, chociażby niemajątkową.

…rozstrzygnięcie sądu…

Druga kategoria przesłanek odnosi się do wyniku postępowania karnego skarbowego przeciwko osobie, która dane przestępstwo popełniła. I tak spółka podlega odpowiedzialności, jeżeli popełnienie czynu zabronionego przez osobę fizyczną zostało potwierdzone:

prawomocnym wyrokiem skazującym, wyrokiem warunkowo umarzającym postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe, orzeczeniem o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności albo m orzeczeniem sądu o umorzeniu postępowania z powodu okoliczności wyłączającej ukaranie sprawcy.

…oraz brak kontroli

Trzecia kategoria przesłanek odnosi się do kontroli spółki nad działaniem osoby fizycznej. Spółka będzie odpowiedzialna, jeżeli do popełnienia czynu zabronionego doszło wskutek co najmniej braku należytej staranności w wyborze osoby fizycznej lub co najmniej braku należytego nadzoru nad tą osobą – ze strony organu lub przedstawiciela spółki.

Podsumowując, spółka może podlegać odpowiedzialności jeśli uzyskała (lub mogła uzyskać) korzyść majątkową w wyniku działania osoby uprawnionej do reprezentowania jej spraw oraz jeśli działanie osoby fizycznej było przestępstwem karnym skarbowym stwierdzonym orzeczeniem (np. dobrowolnym poddaniem się odpowiedzialności). Dla przykładu można wskazać sytuację, w której podatnik otrzymał prawomocną decyzję izby skarbowej, określającą wyższe zobowiązanie podatkowe, a wobec osób odpowiedzialnych za rozliczenie postawiono zarzuty o popełnienie przestępstwa karnego skarbowego i został wydany wyrok skazujący lub orzeczenie zezwalające na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności!

Więcej Rzeczpospolita.