Przedsiębiorca nie może sam umorzyć kontrahentowi należności. Nabywca towarów lub usług musi się na to zgodzić. Bez tego nie można zaliczyć kwoty, którą jest winien, do kosztów podatkowych – czytamy w Rzeczpospolitej.

W księgach rachunkowych naszej spółki z o.o. mamy kilka starych należności, za które nie możemy uzyskać zapłaty od dłużnika. Zamierzamy więc umorzyć te kwoty. Czy pozwoli to zaliczyć je do kosztów podatkowych i obniżyć w ten sposób podatek dochodowy od osób prawnych – pyta czytelnik Rzeczpospolitej.

Ustawy o podatkach dochodowych nie definiują pojęcia umorzonej wierzytelności. Trzeba więc sięgnąć do kodeksu cywilnego. Wynika z niego, że wierzytelność jest prawem podatnika i nie ma przeszkód, aby zrzekł się tego prawa. Może to zrobić w każdym momencie, ale aby było to skuteczne, dłużnik musi przyjąć zwolnienie z długu. Wtedy, zgodnie z art 508 kodeksu cywilnego dług wygasa. Zgoda dłużnika może mieć różną formę. Najczęściej są to ugoda, zawarty układ lub oświadczenie. Wierzytelność wygasa dopiero, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on zwolnienie z długu.

Artykuł 16 ust. 1 pkt 44 ustawy o CIT mówi, że nie zalicza się do kosztów podatkowych umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem tych, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 tej ustawy zostały zarachowane jako przychody należne. Podobnie wynika z art. 23 ust. 1 pkt 41 ustawy o PIT. To niejedyny warunek. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT nie są kosztem uzyskania przychodu wierzytelności odpisane jako przedawnione. Co to jest przedawnienie Polega ono na tym, że po upływie terminu określonego w przepisach dłużnik może odmówić spełnienia świadczenia, np. zapłaty należności, podnosząc przed sądem zarzut przedawnienia. Roszczenie jednak nie wygasa nadal istnieje, ale po upływie terminu przedawnienia nie można zmusić dłużnika do jego spełnienia.

Podsumowując, aby skutecznie umorzyć wierzytelność, której dłużnik nie płaci, musi ona spełniać trzy warunki:

1. była wcześniej przychodem należnym,

2. nie uległa przedawnieniu,

3. została skutecznie umorzona, wierzyciel posiada oświadczenie dłużnika o przyjęciu przez niego zwolnienia z długu.

W sytuacji opisanej w pytaniu czytelnika umorzenie wierzytelności, za które podatnik nie może uzyskać zapłaty, pozwoli na zaliczenie ich do kosztów podatkowych i obniżenie zaliczki na podatek dochodowy.
Trzeba jednak mieć na uwadze wskazane warunki.

Więcej w Rzeczpospolitej z 17 kwietnia 2012 r.