W dniu śmierci podwładnego stosunek pracy ulega wygaśnięciu. Wynika to z art. 631 kodeksu pracy.
Wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy, jakich pracodawca nie zdążył mu uiścić, stają się w tej chwili prawami majątkowymi przechodzącymi po równo na jego małżonka oraz inne osoby spełniające warunki do uzyskania renty rodzinnej w rozumieniu ustawy emerytalnej. Chodzi o wszelkie świadczenia należne pracownikowi, jakich pracodawca nie uregulował zatrudnionemu przed jego śmiercią.

Ustawodawca wprowadził uproszczony sposób wsparcia osób bliskich nieżyjącego pracownika, do których utrzymania się on przyczyniał. Pracodawca sam ustala i weryfikuje uprawnienia i jak najszybciej uiszcza wskazane prawa majątkowe członkom rodziny zatrudnionego bez czekania na:

– pozytywną decyzję przyznającą konkretnej osobie rentę rodzinną,

– wyrok sądowy stwierdzający nabycie spadku oraz wyrok lub ugodę dokonującą podziału spadku.
Dopiero w przypadku braku małżonka bądź innych członków rodziny uprawnionych do renty rodzinnej opisane prawa majątkowe wchodzą w skład spadku i podlegają dziedziczeniu wedle powszechnych reguł (art. 922 i następne kodeksu cywilnego).

Wypłacane członkom rodziny wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy są pod względem podatkowym przychodem z praw majątkowych (art. 18 ustawy o PIT). Dotyczy to również świadczeń chorobowych.

Zaliczka pobierana jest według 18 proc. stawki od przychodu. Nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodu i miesięcznej ulgi zmniejszającej zaliczkę na podatek.

Zaliczki pobrane od przychodów z praw majątkowych pracodawca zmarłego pracownika wpłaca do urzędu skarbowego do 20 dnia następnego miesiąca po dniu wypłaty tego wynagrodzenia i rozlicza w zbiorczej deklaracji rocznej o pobranych zaliczkach PIT-4R, którą przesyła do końca stycznia następnego roku kalendarzowego do urzędu skarbowego właściwemu dla swojej siedziby lub miejsca prowadzenia działalności/miejsca zamieszkania.

Osobom obdarowanym, objętych w Polsce nieograniczonym obowiązkiem podatkowym przychody z praw majątkowych pracodawca zmarłego wykazuje w PIT-11. PIT-11 pracodawca zmarłego do końca lutego następnego roku kalendarzowego przekazuje obdarowanemu i właściwemu dla niego urzędowi skarbowemu.

Gdy po zmarłym pracowniku został tylko jeden uprawniony, przysługuje mu połowa odprawy pośmiertnej.
Jeśli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie jest przynajmniej równe kodeksowej odprawie pośmiertnej, odprawa się nie należy. Jeśli odszkodowanie okazało się niższe od odprawy pośmiertnej, uprawnieni dostają wyrównanie. Odprawa pośmiertna jest zwolniona z podatku dochodowego.

Więcej w Rzeczpospolitej z 30 lipca 2012 r.